سینمای دگرگون جایگاه خرد و شهود در ساخت و تماشای­ فیلم شاعرانه*

Abstract

سینما، هنری رویاآفرین و دگرگون‌کنندة نسبت میان ذهنیّت و عینیّت، واقعیّت و خیال است. روایت بازتولید‌شدة زندگی انسان‌ها، در قالب سیر داستانی یا مستند، درآمیخته با جهان‌بینی فیلم‌ساز. در میان دسته‌بندی‌های سینمایی، سینمای شاعرانه بیشترین سهم را در برانگیختن ذهنیت مخاطب و پرورش نیروی تخیل او دارد. پدیدة فیلم شاعرانه، مبتنی بر نوعی نگاه رؤیا‌گونه و بازآفرینی جهانی دگرگون و ویژه نسبت به جهان واقعیت است. با این دیدگاه، تماشای یک فیلم شاعرانه به مثابه شرکت در آیینی است که تماشاگر خویش را در تجربه بازآفرینی و خلق دوباره اثر، سهیم می‌کند. هنجارگریزی و آشنایی‌زدایی این نوع سینمایی، از نظر روانی، فضایی معبدگونه و اساطیری برای تماشاگر ایجاد کرده و زمینه‌های زایش جهانی تازه و آرمانی را در رؤیاهای مخاطب، به وجود می‌آورد. این رخداد، محصول دریافت‌های شهودی فیلم‌ساز از زندگی و جهان هستی است که پیوسته، ایجاد پرسش کرده و تماشاگر را به تأویل وامی‌دارد. سینمایی اندیشمند و کاشف هستی حقیقت که وظیفة کشف چیستی حقیقت را به تماشاگرش واگذار می‌کند.<br /> دنیای رؤیاها، افسانه‌ها، اسطوره‌ها و آیین‌ها، منابع مناسبی برای الهام‌بخشی به فیلم شاعرانه بوده‌اند.