ساختار کلیساهای ارتدکس ارمنستان

Abstract

کلیسا به عنوان نمادی مذهبی مفهومی در‌بردارنده ارزش‌های فرهنگی، اجتماعی و آیینی بوده که حاصل تعامل انسان با مظاهر رهبانیت در طول تاریخ است. این مناظر در برگیرنده، حافظ و بیانگر هویت و تاریخ آیینی یک منطقه و ساکنین آن هستند، از این رو بررسی ظواهر مذهبی و ارزش‌های آن اهمیت بسزایی دارد. در آثار فرهنگی آن، جلوه‌های آیینی با رویدادهای تاریخی و فعالیت‌های انسانی درهم آمیخته است. کلیسا از فعالیت گروهی انسانی با اعتقاد آیینی مشترک و به نشانه اتحاد یک ملت شکل می‌گیرد که مظاهر آن در بستر شهر و یا در بستر طبیعت و به دور از جامعه انسانی دیده می‌شود.کلیساهای ارتدکس ارمنستان در پیوند با معانی و نمادهای تاریخی، یکی از مکان‌های آیینی در این سرزمین به شمار می‌رود. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با کمک مشاهدات میدانی و جمع‌آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای به بررسی مفاهیم آیینی و معماری کلیساهای ارتدکس و تداوم باورهای آیینی از ابتدای مسیحیت تا کنون می‌پردازد. در این راستا با بررسی فلسفه وجودی کلیساها و تداوم باورهای آیینی کهن چنین به نظر می‌رسد که مذهب و مراسم آیینی، نیازهای روحی و اجتماعی بازدیدکنندگان را برآورده می‌سازد، همین امر باعث بقا و تداوم کلیساها در طول زمان و شاخص شدن آن به صورت مجموعه‌ای واحد شده است. با وجود ثباتی که در هسته شکل‌گیری کلیسا دیده می‌شود، باورها و اعتقادات مذهبی مردم، تعیین کننده تغییر ظواهر اماکن مذهبی و نمادپردازی نقوش آیینی در طول تاریخ است. ساختار اصلی کلیساها ثابت و برگرفته از معانی، مفاهیم و نمادهای گذشته سرزمین ارمنستان است.