الگوی سواد سنجش و ارزشیابی برنامه درسی معلمان دوره ابتدایی: فرا ترکیب براساس مدل اروین

Abstract

معلمان مهم­ترین کنشگران نظام تعلیم و تربیت می­باشند و برنامه درسی اصلی­ترین زمینه اجرایی فعالیت­های آموزشی آنان در کلاس درس است. لذا هدف پژوهش حاضر شناسایی ابعاد و مؤلفه­های الگوی سواد سنجش و ارزشیابی برنامه درسی معلمان دوره ابتدایی است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش آن فرا ترکیب براساس مدل اروین و همکاران(2011) است. جامعه پژوهش، متشکل از 174 مقاله علمی – پژوهشی منتشر شده در مجلات معتبر علمی است که در بازه سال­های 2010 میلادی تاکنون در زمینه سواد سنجش و ارزشیابی معلمان و ارائه الگو در این زمینه بودند. نمونه پژوهش شامل 39 پژوهش است که به‌صورت هدفمند جمع‌آوری و بر اساس پایش موضوعی داده­ها انتخاب‌شده‌اند. داده­های پژوهش از تحلیل کیفی اسناد موردمطالعه، گردآوری‌شده‌اند: بر اساس تجزیه‌وتحلیل داده­ها، ابعاد و مؤلفه­های الگوی سواد سنجش و ارزشیابی برنامه درسی معلمان در 5 بُعد و 18 محور طبقه­بندی شدند. این ابعاد شامل دانش عناصر برنامه درسی ( مشتمل بر محورهای دانش نسبت به محتوای، اهداف، رویکردهای آموزش، دانش فراگیران، فضا و مکانی برنامه، زمانی و دانش ارزشیابی آموزشی)، فرادانش (مشتمل بر محورهای دانش ادراکی و مدیریت دانش)، دانش برنامه­ریزی درسی (مشتمل بر محورهای دانش طراحی و تدوین برنامه، دانش اشاعه برنامه درسی، دانش اجرایی برنامه­های درسی و دانش در ارزیابی برنامه درسی)، دانش زمینه­ای ( مشتمل بر محورهای دانش فرهنگی – اجتماعی، مهارت­های حرفه­ای – سازمانی و عوامل و شاخص­های مؤثر بر ارزیابی معلم) و دانش انسان­گرایانه (مشتمل بر محورهای دانش تعاملی و دانش عاطفی)است. سیاست­گذاران آموزشی با در نظر گرفتن این محورها می­توانند زمینه بهبود برنامه­های درسی و طراحی الگوی برنامه درسی مدرسه محور برای معلمان را فراهم کنند.