بررسی و ارزیابی اولویتهای منظر فضاهای عمومی شهر عسلویه با استفاده از مدل ANP

Abstract

منظر فضاهای عمومی شهری نقش اساسی در شکل‌‌گیری شهر سالم و توسعه پایدار شهری دارد. توسعه کیفی و کمی فضاهای عمومی شهرها، هنگامی روند مطلوب اجرایی و قابل تحققی پیدا خواهد کرد که اولویت‌‌سنجی مسایل موجود در شهرها، مبتنی بر نظریات نوین مشارکت مردمی (دیدگاه استفاده‌کنندگان) و استفاده از روش‌‌های علمی مناسب و کارآمد باشد. از آنجا که نظرات و آرای مختلفی در سطح شهر پیرامون مسایل و اولویت‌‌های شهری وجود دارد و اتخاذ تصمیمات نیز ‌‌بایست همگرا و در راستای پوشش همه جانبه اولویت‌‌ها باشد، بنابراین هدف مقاله حاضر، اولویت-سنجی و تعیین راهبردهای منظر فضاهای عمومی شهر عسلویه با استفاده از مدل «فرآیند تحلیل شبکه» (ANP) است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی‌ـ تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی‌ـ کتابخانه‌‌ای، بررسی‌های میدانی، مراجعه مستقیم به سازمان‌‌های مربوطه‌ و استفاده از ابزار پرسش‌‌نامه بوده که محدوده مورد مطالعه را فضای عمومی؛ پارک، خیابان و بازار و شش فضای شهری تشکیل می‌دهد. بر این اساس، ابتدا مهم‌ترین مسایل مرتبط با منظر فضاهای عمومی شهر با استفاده از منابع کتابخانه‌‌ای، مصاحبه و پرسشنامه استخراج و سپس با توجه به ویژگی‌های ANP و مسایل شهر عسلویه، داده‌‌ها و اطلاعات اولیه طبقه‌‌بندی و به تبع آن مدل مفهومی ANP تهیه شد. مدل ANP مبتنی بر منظر فضاهای عمومی شهر عسلویه شامل 3 خوشه (معیار/گروه) و 9 گزینه (نود/ زیر گروه) با استفاده از نرم‌‌افزار Super Decisions تولید شد و نتایج بررسی‌‌های میدانی در نرم‌‌افزار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. خروجی‌‌های مدل به شیوه‌‌های مختلف متنی و نمودارهای متنوع و قابل تأمل برای تمام معیارها و گزینه‌‌ها قابل ارایه است. از این‌رو، به سبب حجم گسترده عملیات، تنها برخی از خروجی‌‌ها برای نمونه در مقاله آورده شد. نتایج تحقیق نشان می‌‌دهد، بیشترین و بالاترین اولویت‌‌ها منظر فضاهای عمومی شهر مربوط به نودهای «هنرهای دیواری» (با امتیاز نرمال شده 513/0، خوشه اولویت‌‌های بصری)، «بازار و خیابان دولت» (با امتیاز نرمال شده 544/0، خوشه فضای عمومی) و در «مبلمان شهری» (با امتیاز نرمال شده 684/0، خوشه ساختار فیزیکی‌ـ کالبدی) در خوشه‌‌های سه‌گانه دارای رتبه و امتیاز بیشتری نسبت به سایر گره‌‌ها در هر خوشه‌ها بوده است. بر این اساس با مقایسه نتایج خوشه‌ها و گره‌ها (نودها)، در خوشه فضای عمومی «بازار و خیابان دولت» و در خوشه اولویت‌های بصری‌ «هنرهای دیواری» خیابان جمهوری اسلامی برای تعیین راهبردهای منظر فضاهای عمومی شهر عسلویه در اولویت قرار گرفتند.