بررسی فقهی و حقوقی بیع اعضا بدن در فقه و حقوق ایران

Abstract

معاملۀ اعضای بدن انسان از موضوعات نوظهوری است که فقهاوحقوقدانان به بررسی ماهیت وآثار فقهی وحقوقی آن پرداخته.با پیشرفت دانش پزشکی،امکان پیوند اعضای بدن انسان زنده و مرده به افراد نیازمند و نجات جان افراد از مرگ برای بازگرداندن بیمار به جامعه برای ادامۀ فعالیت های روزمره وگذران زندگی خود وخانواده محقق شد.پیشرفت دانش پزشکی در ابعاد مختلف، زندگی بشر را با تحولات گسترده ای رو به رو ساخته و شیوه های نوین جداسازی و پیوند اعضای بدن انسان را فراهم آورده، اما به موازات این توانایی،مسائل پیچیده و جدید دیگری در رشته های علوم انسانی همچون روانشناسی،جامعه شناسی،حقوق و فقه نسبت به وضعیت حقوقی اعضاوهمچنین رابطه انسان با اعضای بدن خویش مطرح میشود که ضرورت دارد تا دانش های مربوط به آن ها بپردازند.در گذشته، مهم ترین منفعت عقلایی اعضای بدن، استفاده از آن ها در جهت زندگی خود فرد بود و به دلیل این که منفعت دیگری از آن نمی بردند، آن را مال ندانسته و حتی پس از قطع شدن به علت میته و نجس بودن هیچ تصرفی را در آن جایز نمی دانستندولی در حال حاضر اعضای بدن انسان برای بعضی از افراد دارای منفعت حیاتی فلذا دیگر دلیلی ندارد که انسان نسبت به اعضای خود، هیچ حقی نداشته و نتواند در آن دخل و تصرفی کند. با فرض این که عرف اعضای بدن را دارای ارزش اقتصادی و مالیت بداند،آیا قانونگذار نیز ارزش اقتصادی آن را معتبر میداند؟در این نوشتار با روش کتابخانه ای و توصیفی تحلیلی ادله آن را مورد بررسی قرار می دهیم.