وضعیت تحقق اهداف و برنامه‌های طرح مسکن مهر در بخش انبوه‌سازی پروژه یازده‌هزار واحدی مسکن مهر ماهدشت

Abstract

با توجه به درگیر بودن بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی ایران در طرح مسکن مهر، می‌توان پروژه‌های این طرح را از بسیاری جهات، نشان‌دهنده وضعیت طرح‌های ساخت‌وساز مسکن کشور دانست، از این رو بررسی پروژه‌های این طرح، می‌تواند جنبه‌های پوشیده فراوانی را که بر تحقق اهداف و برنامه‌ریزی‌ها در حوزه ساختمان‌سازی ایران تأثیرگذارند، آشکار کند.‌ هدف دولت از اجرای طرح مسکن مهر، ایجاد عدالت اجتماعی از طریق تأمین سریع، ارزان و باکیفیت مسکن برای گروه‌های کم درآمد بود. گذشته از بحث توفیق دولت در ایجاد عدالت اجتماعی، امروز با گذشت چهار سال و نیم از ورود پروژه‌های این طرح به مرحله اجرا، بزرگ‌ترین چالش دولت چگونگی به اتمام رساندن پروژه‌های نیمه تمام مسکونی است که قرار بود با ساخت آنها عدالت اجتماعی ایجاد شود. هدف مقاله حاضر بررسی وضعیت تحقق اهداف و برنامه‌ریزی‌ها در پروژه مسکن مهر ماهدشت یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های طرح مسکن مهر و بیان علل وضعیت به وجود آمده است. به دلیل پیچیدگی موضوع فوق، چندگانگی و ریشه داشتن آن در مسایل اجتماعی، اقتصادی و اجرایی و نیز نیاز به انعطاف‌پذیری و دریافت اطلاعات عمیق، از شیوه کیفی مصاحبه برای پژوهش استفاده شده است. با تمرکز بر وضعیت تحقق اهداف و برنامه‌ریزی‌ها در پروژه مسکن مهر ماهدشت، با 25 تن از مدیران ارشد مربوط به شرکت‌های پیمان‌کاری ساختمان پروژه مسکن مهر البرز، 2 تن از مدیران پروژه دولتی پروژه مذکور و 3 تن از مدیران ارشد دولتی مصاحبه شده است. درنهایت به هدف استخراج مفاهیم و کشف الگوی بنیادین اجتماعی مستتر در داده‌ها، از روش‌شناسی نظریه داده بنیاد برای تحلیل آن استفاده شده است.‌ بنا بر تحلیل صورت گرفته از داده‌های حاصل از مصاحبه و مطالعه ادبیات موضوع، این‌گونه استنباط می‌شود که طرح مسکن مهر علی‌رغم اهتمام در تدوین اهداف، قوانین، آیین‌نامه‌ها و شیوه‌نامه‌های اجرایی در اجرای اهداف و برنامه‌ها موفق نبوده و دلیل اصلی این امر فراهم نبودن زیرساخت‌های اجرای طرح در کشور و عدم رعایت تدابیر لازم سیستم طرح و ساخت است. عواملی چون جو حاکم بر بخش دولتی و خصوصی نیز با تقویت یکدیگر، در تشدید این وضعیت مؤثر هستند. این‌گونه به نظر می‌رسد که تدوین برنامه‌ها بدون در نظر گرفتن زمینه اجرای آنها کافی نبوده و توفیق طرح‌هایی چون مسکن مهر علاوه بر تأمین زیرساخت‌های لازم، نیازمند اصلاحات اساسی در جو حاکم بر بخش دولتی و خصوصی کشور است.