جستاری در جنبش هنر نوگرای ایران در نقاشی‌خط (بر پایه گرایش به سویه‌های هنر سنتی و مدرن)

Abstract

بیان مسئله: این مقاله در پی آن است که جنبش هنر نوگرای ایران در بافت تاریخی خود بررسی کرده و به ریشه‌ها و زمینه‌های بروز آن نگاهی بیندازد تا بنیان‌های نوجویانه نقاشی مدرن ایران به‌ویژه نقاشی‌خط را روشن نماید. خوشنویسی که دارای پیشینه‌ای مقدس است و با نگارش کتاب الهی ارتباط دارد، سیر تاریخی خود را از قرون گذشته با سابقه‌ای پربار تا سکولارشدن مستمراً پی‌گرفته و با فراز و نشیب‌های پشت‌سر گذاشته یک وجه آن به نقاشی‌خط‌هایی منجر شده که در جای خود قابل تأمل و بررسی‌اند. در این بررسی مشخصاً به این سوال که رخداد سویه‌های سنتی ومدرن نقاشی خط ایران چگونه بوده داده پاسخ داده خواهد شد. این پژوهش مسئله این مقاله، آن است که چگونه نقاشی‌خط (جنبش لتریسم ایران) را در هنر معاصر ایران بر پایه دوگانه هنر سنتی و مدرن می‌توان طبقه‌بندی کرد؟ نقاشی خط با طبقه بندی دوگانه هنر سنتی و نوگرا چه ویژگی هایی دارند؟هدف: این نوشتار، در جهت مطالعات سبک‌شناختی و اقامه بحث فرهنگ بصری ایران بوده و در پی آن است که جنبش لتریسم ایران را براساس رویکرد سنتی و مدرن در قالب نقاشی‌خط طبقه‌بندی نماید.روش پژوهش: شیوه این پژوهشِ بنیادی، کیفی با روشی توصیفی-تحلیلی است. در گردآوری داده‌ها از مطالب و منابع کتابخانه‌ای و مطالعه بصری آثار مربوطه بهره برده است.یافته‌ها: دستاورد این مقاله روشن می‌سازد که نقاشی‌خط در پیروی از جنبش مدرن«لتریسم» در غرب، در جنبش سقاخانه با رویکردی هویت‌محور با استقبال گسترده‌ای از سوی هنرمندان مواجه شد که به دو گونه سنتی و نوگرا یا رویکرد خوشنویسانه و نقاشانه بخش شده ‌است.