اثر ضد قارچی چند اسانس گیاهی بر قارچ عامل برق زدگی نخود Ascochyta rabiei در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه‌ای

Abstract

بلایت آسکوکیتایی ناشی از Ascochyta rabiei یکی از مهمترین عوامل کاهش­دهنده عملکرد نخود در سراسر دنیاست. به­علت اهمیت این بیماری و همچنین با هدف کاهش اثرات مخرب زیست­محیطی ناشی از روش­های مبارزه شیمیایی متداول، اسانس‌های گیاهی با خاصیت ضد­قارچی می‌توانند گزینه مناسبی برای مدیریت بیمار­گر باشند. در این تحقیق، اثر بازدارندگی اسانس هشت گیاه آویشن، زیره، مرزه، پونه، نعنا، ترخون، زنیان و رازیانه در پنج غلظت در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. صفاتی از قبیل درصد بازدارندگی از رشد میسلیوم، حداقل غلظت بازدارندگی از رشد، سرعت رشد کلنی پس از تیمار در شرایط آزمایشگاهی و درصد شدت بیماری در شرایط گلخانه­ای مطالعه شدند. برای آزمایش گلخانه­ای از اسانس­هایی که بهترین بازدهی را در شرایط آزمایشگاهی نشان دادند، در مقایسه با قارچ-کش رورال­تی­اس و شاهد آلوده و سالم استفاده شد. نتایج نشان داد که رازیانه بیشترین درصد بازدارندگی را در بین گیاهان مورد بررسی داشت. در شرایط گلخانه نیز تیمار دو گیاه آویشن و رازیانه پایین‌ترین شاخص بیماری را در گیاهان میزبان ایجاد نمودند. بنابر نتایج این تحقیق می‌توان محتمل دانست که اسانس و عصاره دو گیاه رازیانه و آویشن گزینه‌­های مناسب­تری برای کاربرد در برنامه مدیریت این بیماری در مقایسه با شش گیاه مورد بررسی بودند.