کاربردهای نظامی فناوری نانو از منظر حقوق بین‌الملل بشردوستانه

Abstract

نانوفناوری نظامی، یکی از انواع حضور فناوری‌های نو در فضای مخاصمات مسلحانه تلقی می‌‌شود. اگرچه فلسفه اولیه توسعه نانوفناوری در صنایع نظامی برای استفاده در نبردهای شهری تنظیم شده بود، با تأثیر فزاینده آن بر تمامی جنبه‌های علوم و صنایع نظامی، اینک در تمامی انواع مخاصمات مسلحانه به‌کار می‌رود. بدون شک، این توسعه کاربرد نانوفناوری نظامی در سالیان گذشته، موجب تلفات عمده غیرنظامیان و اهداف غیر‌نظامی شده است به‌گونه‌ای که رعایت قواعد بین‌المللی بشردوستانه را اجتناب‌ناپذیر می‌کند. بااین‌حال، چالش‌ها و خلأهای عمده‌ای مطرح است مانند اینکه چگونه می‌توان اصول مسلم حقوق بین‌الملل بشردوستانه را با استفاده از نانوفناوری نظامی در صحنه مخاصماتی تطبیق داد؟ یا اینکه آیا هم‌اکنون قواعدی در حقوق بین‌الملل، برای محدود‌کردن کاربرد نانوفناوری نظامی وجود دارد؟ نتیجه تحقیق حاضر بدین ‌صورت است که اگرچه ‌اینک معاهده خاص بین‌المللی در زمینه کاربرد نانوفناوری نظامی در عرصه مخاصماتی وجود ندارد، از یک‌سو می‌توان با توسعه اصول حقوق بین‌الملل بشردوستانه، چون اصل عدم تفکیک میان رزمندگان و غیررزمندگان و اصول منع آسیب غیرضروری و منع آسیب به محیط‌زیست و از سوی دیگر، با اتکا به محدود‌سازی ارادی، کنترل پیشگیرانه و حقوق نرم به تنظیم کاربرد نانوفناوری نظامی در فضای مخاصماتی و به تبع آن، احترام بیشتر دولت‌ها به اصول حقوق بین‌الملل بشردوستانه در فضای مخاصماتی پرداخت.