<B>پدیدۀ دولت‌هایِ در‌حال‌غرق: چاره‌اندیشی‌هایی از نظرگاه حقوق بین الملل</B>

Abstract

آثار زیان‌بار تغییر اقلیم می‌تواند تهدید منحصر‌به‌فردی را متوجه تمامیت سرزمینی دولت‌ها کرده و مفهوم کنونی دولت‌بودن را با مشکلات جدید و جدّی رو‌به‌رو سازد. امروزه خطر به‌زیر‌آب‌رفتن سرزمین دولت‌های جزیره‌ایِ کوچک و کم‌ارتفاع در نتیجۀ افزایش سطح آب دریاها به‌عنوان یکی از پیامدهای مستقیم و مخرّب تغییر اقلیم مطرح است. البته طبق برخی پیش‌بینی‌ها تغییر اقلیم می‌تواند حتی پیش از به‌زیر‌آب‌رفتن سرزمین‌های مذکور با غیرقابل‌سکونت‌نمودن آن‌ها به مهاجرت اجباری جمعیت از سکونت‌گاه‌های خود منجر شود. بر این اساس برخی کارشناسان معتقدند که تا پایان قرن حاضر، تعدادی از دولت‌های جزیره‌ای کوچک و کم‌ارتفاع مانند توالوو، کیریباتی، <em>جزایر مارشال</em> و مالدیو به‌طور کامل غیرقابل سکونت خواهند شد. با توجه به اینکه بر طبق موازین حقوق بین‌الملل، سرزمین و جمعیت در زمرۀ معیارهای اصلی دولت‌بودن به شمار می‌آیند، سؤال اساسی آن است که دولت‌های مذکور با چه سرنوشتی روبه‌رو خواهند بود. مقالۀ حاضر در صدد است ضمن بررسی علمی موضوع تغییر اقلیم و پیامدهای آن، به تبیین چالش‌های ناشی از تغییر اقلیم و به‌طور خاص، افزایش سطح آب دریاها بر حقوق بین‌الملل حاکم بر دولت‌بودن بپردازد. به‌علاوه در این مقاله تلاش شده است که ضمن تبیین وضعیت حقوقی دولت‌هایی که با تهدید موجودیت خود به‌عنوان دولت مواجه‌اند، راهکارهایی برای حفظ شخصیت حقوقی دولت‌هایی که سرزمین خود را در نتیجۀ افزایش سطح آب دریاها از دست می‌دهند ارائه گردد.