دسترسی به اطلاعات دیتاسنتر دولت خارجی در تقابل با اصول صلاحیت کیفری سرزمینی و اعمال حاکمیت در حقوق بین‌الملل

Abstract

سرویس رایانش ابری یکی از امکانات نوظهور فضای سایبری است. بر این اساس، دیتای شخصی در حساب کاربری یا صفحه کاربر در شبکه‌های اجتماعی افراد در سایبر تولید و تبادل می‌شود. سپس این دیتا به دیتاسنترهای فراسرزمینی در اختیار و کنترل شرکت‌های سرویس‌دهنده خدمات الکترونیک منتقل و ذخیره می‌شود. وقوع جرم و انتقال دیتای مجرمانه آن نیز از این فرایند مستثنا نیست. تحقیقات کیفری از قلمرو سرزمینی در این حوزه، در تعارض با اعمال صلاحیت سرزمینی و اعمال حاکمیت دولت خارجی است. از حیث نظری، شرکت سرویس‌‌دهنده در قلمرو درون‌سرزمینی، اطلاعات کاربران خویش را با توجیه حفظ حریم خصوصی در اختیار مقامات تحقیق قرار نمی‌دهد. دولت محل استقرار دیتاسنتر نیز اعمال صلاحیت کیفری دولت متقاضی دریافت دیتای مجرمانه را با توجیه اعمال حاکمیت درون­سرزمینی و مداخله در امور حاکمیتی وی نمی‌پذیرد. این وضعیت در رویه‌قضایی نیز در رابطه با پرونده مایکروسافت، منجر به تعارض اعمال اصل صلاحیت سرزمینی با اعمال حاکمیت دولت خارجی محل استقرار دیتاسنتر شده است. پیامد صدور قرار الزام شرکت <em>مایکروسافت،</em> با توجیه درون­سرزمینی‌بودن مرکز فعالیت وی، بر افشای اطلاعات ذخیره­شده در دیتاسنتر مستقر در ایرلند، توسعه صلاحیت کیفری فراتر از مرزهای سرزمینی و مداخله در امور حاکمیتی دولت ثالث است. تحقیقات کیفری به اتکای مجوزهای قضایی درون‌سرزمینی برای دسترسی به دیتای ذخیره‌شده در قلمرو دولت خارجی با بن‌بست بایسته‌های حقوق بین‌الملل کیفری مواجه است. راهکار برون­رفت از این وضعیت، توسل به معاهده همکاری حقوقی متقابل است. اما این همکاری نیز مستلزم مراعات و تفکیک صلاحیت کیفری درون‌سرزمینی و برون‌سرزمینی و همین طور، احترام به اعمال حاکمیت دولت خارجی در قلمرو سرزمینی خویش است.