بررسی مدل‌های CMIP6 در برآورد دمای ایران با تأکید بر حساسیت اقلیم ترازمند ECS)) و پاسخ اقلیم گذرا (TCR)

Abstract

این پژوهش با هدف بررسی کارایی مدل‌های اقلیمی در برآورد دمای ایران انجام شده است. برای این منظور، با درنظر­گرفتن حساسیت اقلیم ترازمند ECS)) و پاسخ اقلیم گذرا (TCR) تعداد سی مدل از مدل­های فاز ششم پروژه مقایسه مدل‌های جفت‌شده (CMIP6) گزینش و با تمرکز بر پراکنش فضایی داده­ها و روند سالانه دما ارزیابی و درستی این مدل­ها با داده‌های پنجاه و یک ایستگاه هواشناسی همدید برای دوره تاریخی (2014-1980) با استفاده از دو روش نمودار تیلور و نمودار جعبه‌ای بررسی شد. نتایج نشان داد بیشتر مدل‌های CMIP6 در بازتولید پراکنش فضایی دما کارایی مناسبی دارند؛ با این‌حال در متوسط پهنه‌ای کشور، 73 درصد از مدل­های مورد بررسی دمای کشور را کمتر از داده­های ایستگاهی برآورد کرده‌اند. به‌طورکلی بیش از 56 درصد از مدل­های مورد بررسی، همبستگی بیشتر از 5/0 را در مقایسه با داده­های ایستگاهی در متوسط پهنه‌ای دمای ایران نشان دادند. چهار مدل CanESM5، INM-CM5-0، TaiESM1 و UKESM1-0-LL بیشترین کارایی را در برآورد دمای ایران داشتند. روند سالانه دما در متوسط پهنه‌ای کشور که با آزمون من- کندال تصحیح‌شده بررسی شد، نشان داد روند دمای مدل­های CMIP6 همگام با داده­های مشاهداتی برای تمامی مدل­ها افزایشی است. بیشتر مدل­های CMIP6 در دوره تاریخی آهنگ گرمایش بیشتری را شبیه‌سازی کرده‌اند که با داده­های ایستگاهی تفاوت دارد. این تفاوت‌ها را نمی­توان با وردایی درونی اقلیم (ICV) توضیح داد. مدل­هایی با حساسیت اقلیم ترازمند بیشتر، آهنگ بیشتری از گرمایش را ایجاد کرده‌اند؛ برای نمونه مدل­هایی همانند CanESM5 و UKESM1-0-LL که بیشینه روند را نشان داده‌اند، بیشترین ECS و TCR را در بین مدل­ها داشته‌اند.