نوسانات فصلی جمعیت سوسک پوست خوار مدیترانه ای کاج، Orthotomicus erosus (Wollaston) (Col.: Curculionidae)، در بوستان جنگلی چیتگر تهران

Abstract

یکی از مهم­ترین مشکلات درختان کاج در پارک چیتگر، شیوع آفت سوسک پوست­خوار کاج،<em>Orthotomicus erosus </em>(Wollaston) (Col.:Curculionidae: Scolytinae)، است که علاوه بر خسارت مستقیم، به­ عنوان ناقل بیماری­ های مختلف نیز عمل می­ کند. به­ منظور مطالعه نوسانات جمعیت فصلی سوسک پوست­ خوار مدیترانه­ ای کاج، نمونه­ برداری حشره کامل از شاخه­ ها و تنه­ های درختان کاج آلوده از مناطق مختلف پارک چیتگر تهران، در سال­ های 1393 الی 1395 انجام شد. تعداد 12 کانون آلوده در پارک چیتگر انتخاب و در هر کانون تعداد 4 تله فرومونی از نوع کراس­تراپ به فاصله 50 متر، در اسفند 1393 نصب گردید. در داخل هر تله یک پخش­ کننده فرومون تجمعی سوسک پوست­ خوار مدیترانه­ ای کاج و یک پخش­ کننده کایرومون درخت کاج، نصب گردید. براساس تاریخ شکار تله ­ها، ظهور حشرات کامل سوسک پوست­ خوار در اوایل فروردین بوده و پرواز آن­ها تا اواسط آذر ادامه داشت. میانگین شکار روزانه حدود 4 سوسک به ازای هر تله بود. از اواسط آذر به بعد تله­ ها فاقد شکار بودند. با توجه به نوسانات جمعیت آفت در منطقه، سوسک پوست ­خوار مدیترانه ­ای کاج در تهران دارای حداقل 6 نقطه اوج پرواز بود. اوج شکار تله­ ها، در تاریخ­ های 8 خرداد، 7 تیر، 5 و 25 مرداد، 4 شهریور، 3 مهر ماه مشاهده شد. بیشترین شکار حشرات کامل آفت به ترتیب در ماه­ های شهریور، تیر، مرداد، خرداد و مهر ماه با میانگین روزانه شکار به ازای هر تله، 2/9، 7/7، 2/7، 7/5 و6/1 سوسک به ­دست آمد. همچنین میانگین شکارکل در طی فصل­ های بهار، تابستان، پاییز و زمستان، به­ ترتیب، 401، 1159،114 و صفر سوسک به ازای هر تله بود و لذا بیشترین فعالیت آفت به­ ترتیب، در فصل­ های تابستان، بهار و پاییز می­ باشد. بررسی میزان شکار در کانون­ های مختلف پارک نشان داد که بیشترین شکار حشرات کامل آفت در بخش­ های شمالی و کمترین شکار در بخش­ های جنوبی پارک ثبت شده است.