تاثیر آفت‌کش‌های کلرپایریفوس و آبامکتین بر زنده‏مانی و باروری حشرات کامل کفشدوزک Cryptolaemus montrouzieri Mulsant

Abstract

کفشدوزک <em>Cryptolaemus montrouzieri</em> Mulsant مهم‌ترین شکارگر شپشک ‏های آردآلود در باغ ‏های مرکبات شمال ایران به­ شمار می ‏رود. در این پژوهش، تاثیرات دزهای کشنده و زیرکشنده‏ تیمار‏های کلرپایریفوس+روغن، آبامکتین و کلرپایریفوس+ آبامکتین+روغن بر حشرات کامل این کفشدوزک در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. تاثیر هر کدام از این آفت­ کش­ ها در مقادیر 25، 50 و 100 درصد دز توصیه شده در باغ‏ های مرکبات، یعنی غلظت‏ های 500، 1000 و 2000 پی­ پی­ ام برای کلرپایریفوس و 50، 100 و 200 پی ­پی­ ام برای آبامکتین به همراه یک درصد روغن و به سه روش تماس موضعی، قرار گرفتن در معرض باقی­مانده ‏های سمی و تغذیه از طعمه‏ های سم‏ پاشی شده، روی کفشدوزک ‏های ماده‌ هفت ‏روزه بررسی شد و 24، 48 و 72 ساعت بعد، درصد زنده ‏مانی، میانگین روزانه تخم‏ گذاری و درصد تفریخ تخم‌های گذاشته شده‌ اندازه‌ گیری گردیدند. نتایج نشان داد که مخلوط کلرپایریفوس+آبامکتین+روغن در هر سه روش در معرض قرارگیری و کلرپایریفوس+روغن فقط در روش تماس موضعی، درصد زنده ‏مانی کفشدوزک را تحت تاثیر قرار دادند، در حالی­که آبامکتین در هیچ­کدام از روش ها بر درصد زنده ‏مانی کفشدوزک تاثیر سوء نداشت. در میان تمام تیمارها، تماس موضعی با مخلوط کلرپایریفوس 2000 پی­ پی­ ام+آبامکتین 200 پی­ پی­ ام+روغن با ایجاد 16 درصد مرگ و میر، بیش‏ترین تاثیر منفی را بر زنده‏ مانی کفشدوزک‏ بر جای گذاشت. بر خلاف درصد زنده‏ مانی، میانگین روزانه تخم‏ گذاری و درصد تفریخ تخم ‏ها تا 72 ساعت پس از آغاز تیمارها در هر سه روش در معرض قرارگیری و در هر سه تیمار، کاهش چشم‏ گیری یافتند. کم‏ترین میانگین روزانه تخم‏ گذاری (2/8 عدد تخم به ازای هر کفشدوزک ماده) 24 ساعت پس از تغذیه از شپشک ‏های سم اشی شده با مخلوط کلرپایریفوس 2000+آبامکتین 200 پی­پی­ام+روغن و کم‏ترین درصد تفریخ تخم ‏ها (9/57 درصد) 24 ساعت پس از تماس موضعی با همین تیمار مشاهده گردید. به­ طور کلی، دزهای مزرعه‏ ای کلرپایریفوس و مخلوط آن با آبامکتین و روغن موجب کاهش معنی‏ دار زنده ‏مانی و باروری کفشدوزک کریپتولموس شدند، بنابراین برای افزایش سازگاری کاربرد این آفت‏ کش ‏ها با فعالیت کفشدوزک در باغات مرکبات شمال کشور، انتخاب دز و زمان پاشش مناسب برای آن‏ها ضروری می‏ باشد.