بررسی توزیع شکل‌های شیمیایی آهن و منگنز در خاک اطراف شرکت فولاد خوزستان

Abstract

<strong>حضور فلزات در شکل‌های[Y1] شیمیایی مختلف در خاک‌ها می‌تواند نقش آنها را در بروز آثار تغذیه‌ای و یا آلودگی تحت تأثیر قرار دهد. خاک‌های نواحی اطراف کارخانجات فولاد همواره در معرض تهدید و آلودگی بوده‌اند و عمده تحقیقات انجام شده بر غلظت کل این فلزات در خاک تمرکز یافته است. این تحقیق با هدف بررسی توزیع شکل‌های شیمیایی عناصر آهن و منگنز و همبستگی اَشکال شیمیایی این عناصر با غلظت آنها در گیاه شاهی صورت گرفت. نمونه خاک از منطقه مسکونی نزدیک به کارخانه فولاد با سابقه کشت سبزیجات برداشت شد و توزیع شیمیایی عناصر مورد نظر در آن انجام و شاخص‌های آلودگی خاک محاسبه شد. با کشت گیاه شاهی در خاک آلوده سلامت گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده در مورد عنصر آهن و منگنز بخش محلول، تبادلی و کربناتی به ترتیب در مجموع 13/0% و 4/12% از کل غلظت در خاک را تشکیل می‌دهند که این مقدار برای بخش پیوند یافته با اکسیدهای آهن و منگنز، بخش پیوندشده با مواد آلی و سولفیدها، و بخش باقیمانده به ترتیب 1/44%، 9/0%و 8/54% برای آهن و 5/41%، 7/0% و 4/45% برای منگنز می‌باشد. بیشترین سهم توزیع به بخش‌های باقیمانده و سپس در پیوند با اکسیدهای آهن و منگنز اختصاص یافته است. عنصر آهن در مقایسه با منگنز دارای مقادیر کمتری در بخش قابل جذب بوده لذا کلیه شاخص‌های محاسبه شده در مورد عنصر آهن عدم آلودگی بالفعل را نشان می‌دهند. در مقابل در مورد عنصر منگنز سهم بیشتری در بخش قابل جذب قرار داشته که با توجه به همبستگی مثبت و معنی‌دار این بخش با غلظت عناصر در گیاه، باعث افزایش نسبت خطر در گیاه گردید. در مورد هردو عنصر، فاکتور تغلیظ زیستی کمتر از حد مجاز گزارش می‌شود؛ اما با توجه به غلظت بالای این عناصر در خاک، دقت در انتخاب گیاه (با توجه به مسکونی بودن منطقه و سبزیکاری) ضروری به نظر می‌رسد.</strong><br /> <br /> <br /> <br /> [Y1]به پیشنهاد سر دبیر محترم اصلاح گردید