تحلیل نقش مهاجرت (روستا- شهر) در شکل‌گیری و گسترش مشاغل غیررسمی در شهر ایلام

Abstract

رشد بی‌سابقۀ جمعیت و نیروی کار شهری، یکی از جنبه‌های نگران‌کنندۀ توسعه از دهۀ 1950 به بعد بوده است. ناتوانی در تأمین اشتغال پایدار برای نیروی کار فزاینده، یکی از مستحکم‌ترین موانع در مقابل تحولات اقتصادی و اجتماعی در شهرهای کشورهای در حال توسعه به شمار می‌آید. در شهر ایلام بیکاری، مسئلۀ عمده و مشکل بزرگی است که هر ساله با توجه به افزایش جمعیت نیازمند توجه ویژه‌ای می‌باشد. این شهر به دلیل مرکزیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی استان هر ساله شاهد خیل عظیم مهاجران از اقصی نقاط استان است و بر تعداد افراد جویای کار و نیازمند فرصت‌های شغلی آن افزوده می‌شود که در صورت عدم برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری‌های بزرگ جهت اشتغال سالم آنان، شاهد گسترش طبیعی مشاغل غیررسمی و بی‌قاعده در شهر خواهیم بود. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و مطالعۀ آن، مبتنی بر عملیات میدانی (مشاهدۀ مستقیم، تکمیل پرسشنامه‌های مختلف) و بهره‌گیری از اسناد و مدارک موجود است. جامعۀ آماری تحقیق (n) شامل کلیۀ شاغلان در بخش غیررسمی شهر ایلام می‌باشد و حجم نمونه (N) طبق فرمول کوکران، به تعداد 383 مورد برآورد گردید. شیوۀ نمونه‌گیری، تصادفی خوشه‌ای و چندمرحله‌ای از مناطق مرکزی شهر ایلام است. برای بررسی روایی و پایایی تحقیق از شیوۀ روایی صوری و محتوایی و روش بازآزمایی پرسشنامه استفاده شد که ضریب پایایی آن، 82 درصد به دست آمد. یافته‌های تحقیق نشان داد که فقدان اشتغال رسمی و عدم سرمایۀ کافی و تحصیلات مناسب، سبب افزایش شاغلان بخش اقتصاد غیررسمی در شهر ایلام شده است. مهاجرت‌های روستا- شهری نیز نقش بسزایی در گسترش و ایجاد این بخش از اقتصاد دارد. محل سکونت اکثر شاغلان در بخش غیررسمی شهر ایلام هم مناطق حاشیه‌نشین و فقیرنشین است.