بررسی رابطۀ میان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و هویت اجتماعی دانشجویان (مورد مطالعه: دانشجویان رشتۀ مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام)

Abstract

هویت اجتماعی به ویژگی‌هایی اشاره دارد که یک جامعه را از جوامع دیگر متمایز می‌کند. این مقوله که با ورود شبکه‌های اجتماعی مجازی، دچار تغییر و تحولات عمده‌ای شده است، بیش از هر گروهی، در ارتباط با جوانان اهمیت می‌یابد؛ چراکه جوانی، مرحلۀ تکوین هویت مستقل و استقلال‌یابی آنان است. در این زمینه یکی از پدیده‌های انکارنشدنی در کشور ما، گسترش روزافزون کاربرد کامپیوتر و شبکه‌های اجتماعی مجازی از سوی جوانان است. نگارنده با هدف بررسی رابطۀ میان وضعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و هویت اجتماعی دانشجویان به انجام این پژوهش دست یازید که جامعۀ آماری آن را 130 نفر از دانشجویان رشتۀ مدیریت تشکیل داد. حجم نمونه هم با استفاده از فرمول کوکران 97 نفر محاسبه شد و تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS22 انجام گرفت. جهت سنجش ابعاد هویت اجتماعی از شاخص‌های هویت قومی، دینی، ملی و جهانی و برای سنجش وضعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی از پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته استفاده شد. سنجش روایی نیز با استفاده از روش روایی صوری انجام گرفت. نتایج سنجش پایایی ابزار اندازه‌گیری، نشان داد که ضریب آلفای کرونباخ پرسش‌نامۀ سنجش هویت اجتماعی، 717/0 و در حوزۀ سنجش وضعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی، 778/0 می‌باشد که نشان‌دهندۀ پایایی پرسش‌نامه در سطح مطلوب است؛ همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که میان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و کلیۀ ابعاد مطرح‌شده در حوزۀ هویت اجتماعی، بجز هویت ملی و هویت دینی، رابطۀ مستقیم و معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی به شیوۀ گام به گام نیز نشان داد که تنها مؤلفۀ هویت جهانی، وارد مدل رگرسونی استفادۀ دانشجویان از شبکه‌های اجتماعی مجازی شده و این بعد، بیشترین اثر را بر هویت اجتماعی داشته است.