مکان یابی بهینه توقفگاه های طبقاتی در راستای توسعه کالبدی پایدار شهری نمونه موردی: محدوده مرکزی شهر بیرجند

Abstract

امروزه بافت های تاریخی و قدیمی به عنوان هسته مرکزی شهر با مشکلات متعدد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و دسترسی مواجه هستند. راهبردهای برخورد با این بافت ها در دوران پست مدرن به احیاء و ساماندهی بافت های تاریخی و قدیمی و حداکثر بهره وری از مرکز شهر به عنوان یکی از اصول اساسی توسعه پایدار شهری توجه دارد. توقف‌گاه های طبقاتی یکی از مراکز خدماتی است که به منظور کاهش آمد و شد در مناطق مرکزی شهر، به عنوان یکی از راهکارهای مؤثر، می تواند مدنظر قرار گیرد. شهر بیرجند با توجه به موقعیت اجتماعی و اقتصادی و سیاسی و دانشگاهی، ضرورت مطالعه و برنامه ریزی حمل و نقل را در قسمت های مرکزی و بافت فرسوده می طلبد. از این رو، با توجه به اهمیت موضوع، در تحقیق حاضر به مکان یابی توقف‌گاه های طبقاتی در محدوده مرکزی شهر بیرجند، با به کارگیری سامانه اطلاعات جغرافیایی و روش های محاسباتی نظیر تحلیل سلسله مراتبی پرداخته شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مبتنی بر جمع آوری اطلاعات میدانی و اسنادی در سطح شهر در راستای ایجاد لایه های اطلاعاتی و هم چنین سازمان های مرتبط می باشد. تحلیل نقشه ها نیز بر اساس روش AHP مبتنی بر مقایسه زوجی می باشد. نتایج نشان داد که جهت مکان بهینه توقف‌گاه های طبقاتی مهمترین مورد، معیار فاصله از مراکز اداری با وزن نهایی 38 .0 می باشد. پس از تطابق نقشه نهایی با واقعیت زمینی، زمین‌های با مساحت بالای 2000 متر مربع، فاقد کاربری فضای سبز و توقف‌گاه های عمومی، برای ایجاد توقف‌گاه طبقاتی محدوده مرکزی شهری بیرجند مطلوب تشخیص داده شد.