ابعاد همگرایی عتبات مقدسه به‌مثابۀ سازمان‌های شیعیِ متولّی زیارت

Abstract

جهان اسلام همواره از آتش تفرقه رنج برده ­است. یکی از راهکارهای غلبه بر نیروهای واگراکننده، ایدۀ همگرایی عتبات مقدسه جهت استفاده از ظرفیت­های عظیم نهاد زیارت است. همگرایی عتبات مقدسه آرمان توحید را از طریق ایده وحدت جهان اسلام پیگیری می­کند. همگرایی از مفاهیمی است که به­خصوص در روابط بین‌الملل به آن توجه زیادی شده ­است، اما این نوشتار نگاهی فرهنگی<strong>‎</strong>تمدنی به این مفهوم دارد و آن را نوعی همسویی و همنوایی در ارزش‌ها، سیاست­ ها و اقدام­ ها تلقی می‎کند. مسئله این پژوهش بررسی ابعاد همگرایی عتبات مقدسه به‌مثابۀ سازمان ­های شیعی متولی زیارت است. روش گردآوری اطلاعات، مطالعۀ اسنادی و مصاحبه است و تحلیل اطلاعات با روش تحلیل مضمون انجام شده ­است. بر اساس یافته‎های پژوهش، با توجه به تحلیل مضمون اطلاعات جمع‌آوری‌شده می­ توان شش مضمون اصلی و سازمان­ دهنده «مزیت­ ها»، «مبانی»، «زمینه­ ها»، «موانع»، «پیامدها» و «راهبردها» را برای مضمون محوری و فراگیر «همگرایی عتبات مقدسه» شناسایی کرد. توجه به هدف نهایی از همگرایی سازمان ­های عتبات مقدسه، فهم همگرایی سازمانی عتبات مقدسه به‌عنوان گام اول از یک فرایند کلی­ تر که گام­ های بعدی آن همگرایی میان­ فرهنگی و تمدنی است، درک رابطۀ حقیقی زیارت و گردشگری، کنار گذاشتن منیّت­ های سازمانی و توجه به نقش مکمّلی عتبات در فرایند همگرایی، توجه به جغرافیای تاریخی عتبات مقدسه، محور نشدن سازمان­ ها در فرایند همگرایی، دیپلماسی همگرایی و بسترسازی برای همراه‎کردن اهل سنت با این حرکت و در نهایت فهم راهبردی سازمان­های عتبات از نقش خود در فرایند همگرایی، از مهم‌ترین راهبردهای همگرایی عتبات مقدسه به‌مثابۀ سازمان­ های شیعی متولی زیارت است.