اثرات آلودگی نفتی بر آب‌گریزی و منحنی مشخصه رطوبتی دو خاک با بافت متفاوت

Abstract

<strong><span lang="FA" dir="RTL">آب­گریزی یکی از مشکلات اصلی آلودگی نفتی خاک­ها می­باشد، که می­تواند</span><span lang="FA" dir="RTL">توزیع</span><span lang="FA" dir="RTL">آب</span><span lang="FA" dir="RTL">را از طریق</span><span lang="FA" dir="RTL">کاهش</span><span lang="FA" dir="RTL">نفوذ، افزایش رواناب سطحی، فرسایشخاک</span><span lang="FA" dir="RTL">و جریان</span><span lang="FA" dir="RTL">ترجیحی تحت تأثیر قرار ­دهد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات نفت خام بر آب­گریزی و مقدار آب خاک می­باشد. نمونه­های دست­نخورده خاک از دو بافت لوم­شنی و لوم­رسی برداشته شد و سه سطح صفر، 5/0% و 1% (</span><span>w/w</span><span lang="FA" dir="RTL">) نفت خام به آنها اضافه شد. برای اندازه­گیری آب­گریزی خاک­ها از آزمایش زمان نفوذ قطره آب استفاده شد. منحنی مشخصه رطوبتی خاک­ها با استفاده از دستگاه­های جعبه شن و صفحات فشاری اندازه­گیری شد، مدل ونگنوختن</span><span lang="FA" dir="RTL">–</span><span lang="FA" dir="RTL">معلم بر داده­های منحنی مشخصه رطوبتی برازش و شاخص کیفیت فیزیکی خاک دکستر (</span><span>S</span><span lang="FA" dir="RTL">) محاسبه شد. افزایش نفت خام آب­گریزی را افزایش داد و خاک لوم­شنی به دلیل داشتن سطح ویژه کمتر، بیش­تر در معرض آب­گریزی قرار گرفت. آلودگی نفتی همچنین سبب تغییر توزیع اندازه منافذ شد، به این صورت که ظرفیت مزرعه و میزان آب قابل دسترس گیاه با توجه به گسترش منافذ ریز افزایش یافت. اگرچه آب­گریزی میزان آب قابل دسترس گیاه را افزایش داد، با این حال، کاهش منافذ درشت می­تواند شرایط نا­مطلوبی را برای رشد گیاه به دنبال داشته باشد. آلودگی نفتی همچنین بر شکل و شیب منحنی مشخصه رطوبتی تأثیر­گذار بود. نگه­داشت آب در خاک­های آلوده به نفت خام درهر دو بافت لوم شنی و لوم رسی به دلیل کاهش منافذ درشت، در مکش­های پایین ، کمتر و در خاک لوم رسی به دلیل افزایش منافذ ریز، در مکش­های بالا، بیشتر بود. نفت خام شاخص </span><span>S</span><span lang="FA" dir="RTL"> را به طور قابل­توجهی در هر دو بافت کاهش داد اما این امر در بافت لوم­شنی با شدت بیش­تری مشاهده شد. بر اساس طبقه­بندی دکستر و نتایج حاصل، آب­گریزی ناشی از مواد نفتی با کاهش منافذ درشت و شاخص </span><span>S</span><span lang="FA" dir="RTL"> (در دامنه بین 02/0 تا 035/0) سبب کاهش کیفیت خاک گردید که پیامد­های نامطلوبی را برای رشد گیاه به دنبال دارد. همچنین، خاک­های با بافت درشت به آسانی می­توانند سبب توسعه آب­گریزی خاک شوند. </span></strong>