رابطۀ سواد رسانه‌ای و هوش اجتماعی کاربران شبکه‌های اجتماعی مجازی (مورد مطالعه: دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران)

Abstract

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطۀ سواد رسانه‌ای و هوش اجتماعی کاربران شبکه‌های اجتماعی، میان دانش‌آموزانِ دوره دوم دبیرستان شهر تهران به انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش حاضر، دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه مناطق مختلف شهر تهران شامل 3000 نفر است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران حدود 300 نفر برآورد شده و شیوۀ نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای است. روش پژوهش، پیمایش و ابزار اندازه‌گیری پرسش‌نامه است. پرسش‌نامه ترکیبی از سه بخش اساسی است: بخش نخست شامل گویه‌هایی برای سنجش اطلاعات مربوط به میزان و نوع استفاده از شبکه‌های اجتماعی، بخش دوم پرسش‌نامه سواد رسانه‌ای (فلسفی، 1393) و بخش سوم پرسش‌نامه استاندارد هوش اجتماعی آنگ‌تون‌تت (۲۰۰۸) برای سنجش متغیرهای پژوهش است. یافته‌ها نشان می‌دهد هوش اجتماعی دانش‌آموزان با سطح سواد رسانه‌ای آنان متأثر از میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی، رابطه دارد. همچنین بین ابعاد سواد رسانه‌ای به جز بُعد احساسی با میزان استفاده از شبکه اجتماعی رابطۀ مثبت معنی‌دار وجود دارد و بیشترین همبستگی متعلق به رابطه بین بُعد زیبایی‌شناسی و میزان فعالیت در شبکه‌های اجتماعی است. کمترین همبستگی نیز متعلق به رابطۀ بُعد ادراکی، با میزان فعالیت در شبکه‌های اجتماعی است. بین ابعاد هوش اجتماعی با میزان فعالیت در شبکه‌های اجتماعی رابطۀ معنی‌دار وجود دارد. این رابطه برای سه بُعد همدلی، اجتماعی‌شدن و مذاکره، گفت‌و‌گو و شنیدن فعال، با میزان فعالیت در شبکه‌های اجتماعی مثبت است؛ بدین معنی که این سه بُعد با افزایش میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی بهبود می‌یابند.