ارزیابی پتانسیل نفوذ با استفاده از مدل AHP، APLIS و APLIS اصلاح شده ( مطالعه موردی: حوضه آبریز روئین اسفراین)

Abstract

<strong>نیاز روزافزون به آب به ویژه آب شیرین، اهمیت شناسایی مناطق نفوذ و توسعه کارست که از ذخایر ارزشمند آبهای زیرزمینی می‌باشد، را ضروری می‌نماید. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی پتانسیل نفوذ آب زیرزمینی حوضه آبریز روئین اسفراین با استفاده از مدلهای تحلیل سلسله مراتبی، آپلیس و آپلیس اصلاح شده می‌باشد. در این پژوهش، ابتدا لایه‌های اطلاعاتی شامل: لیتولوژی، تراکم خطواره و گسل، پوشش گیاهی، تراکم شبکه زهکشی، بارش، دما، شیب، جهت شیب، ارتفاع از سطح دریا، لندفرم‌های موثر در تغذیه، نوع خاک و فاکتور تصحیح (</strong><strong>Fh</strong><strong>) تهیه و مدلهای</strong><strong> AHP</strong><strong>، </strong><strong>APLIS</strong><strong> و</strong><strong>Modified-APLIS </strong><strong> اجرا گردید. نتایج حاصل از اجرای مدل </strong><strong>AHP</strong><strong> که در 5 کلاس طبقه‌بندی شد نشان می‌دهد که مساحت ناحیه با پتانسیل نفوذ کم در سطح حوضه ناچیز و نزدیک به صفر است. پتانسیل نفوذ کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد به ترتیب0، 1/8، 1/15، 7/47 و 1/29 درصد سطح حوضه را به خود اختصاص داده‌اند و طبقه با پتانسیل نفوذ زیاد بیشترین وسعت حوضه و حدود نیمی از آن را پوشانده است. در روش‌ </strong><strong>APLIS</strong><strong> نیز مساحت نواحی با درصد نفوذ خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد به ترتیب برابر با 1/15، 9/17، 1/65 و 9/1 و در مدل </strong><strong>APLIS</strong><strong> اصلاح شده نیز به ترتیب 9/20، 1، 4/13، 4/63 و 5/1 درصد سطح حوضه را به خود اختصاص داده‌اند. به طور کلی می‌توان گفت که نخست مدل </strong><strong>APLIS</strong><strong> اصلاح شده با (85/0) و سپس مدل </strong><strong>AHP</strong><strong>(82/0)، توانسته‌اند بالاترین ضریب همبستگی بین تعداد چشمه و مساحت طبقه و بیشترین ضریب شناسایی پتانسیل نفوذ در منطقه را به خود اختصاص دهند با این وجود هر سه مدل وضعیت قابل قبولی را از نظر ارزیابی نفوذ بویژه در طبقه زیاد در سطح حوضه به نمایش می‌گذارند. مناطق با نفوذ بالا در هر سه مدل منطبق بر قسمت‌های مرکزی و شرقی حوضه است که با مقایسه آن با زمین شناسی منطقه عمدتا بر سازند مزدوران-لار که در آنها خلوص آهک و دولومیت بیشتر است مطابقت دارند. همچنین مناطق با پتاسیل بالای نفوذ بر مناطق با تراکم زهکشی کم، منطبق هستند. </strong><br /> <strong> </strong>