خودآرشیویِ اعضای هیئت‌علمی در مخازن سازمانی، صفحات شخصی و پلتفرم‌های اجتماعی: تحلیل گرایش‌ها

Abstract

هدف: شناسایی و تحلیلگرایش‌های خودآرشیویِ اعضای هیئت‌علمی دانش‌گاه شیراز در مخازن سازمانی، صفحات شخصی و پلتفرم‌های اجتماعی و تأثیر آگاهی آنها از سیاست‌های دسترسی آزاد ناشران بر این فرایند.روش/ رویکرد پژوهش:. جامعۀ این پیمایش 505 نفر از اعضای هیئت‌علمی گروه‌های آموزشی مهندسی، علوم پایه و علوم انسانی دانش‌گاه شیراز است. طبق جدول مورگان 160 نفر ازمیان آنها به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها دو پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته به‌صورت طیف لیکرت پنج‌گزینه‌ای با ضریب پایایی 89/0 تا 91/0 است. متغیر «میزان آشنایی با سیاست‌های دسترسی آزاد ناشران» دارای 9 گویه و دو بُعد،و متغیر «الگوی رفتار خودآرشیوی» دارای 36 گویه و 9 بُعد بوده است. برای تحلیل داده‌ها از روش‌های توصیفی و آزمون رگرسیون تک‌متغیره، آزمون تی، آزمون تحلیل واریانس و آزمون کولموگروف-اسمیرنوف و نرم‌افزار SPSS ویرایش 22 استفاده شد.یافته‌ها و نتیجه‌گیری: میزان آشنایی اعضای هیئت‌علمی دانش‌گاه شیراز با سیاست‌های ناشران کمتر از متوسط است. طبق یافته‌ها الگوی رفتار خودآرشیوی استادان در ابعاد چندگانه ضعیف یافته شد. هرچه آگاهی پژوهش‌گران از سیاست‌های ناشران بیشتر، ، الگوی رفتار خودآرشیوی آن‌ها نیز مطلوب‌تر یافته شد. این متغیر 5/38 درصد از تغییرات رفتار خودآرشیوی را تبیین می‌کند. بین مرتبۀ علمی، گروه آموزشی و جنسیت با متغیرهای تحقیق رابطه معنی‌دار مشاهده شد. خودآرشیوی فرایند دسترسی آزاد را ازطریق رفع شکاف دیجیتال تسهیل می‌کند و موجب رؤیت‌پذیری آثار و افزایش ارتباطات علمی می‌شود. ناآگاهی از سیاست‌های ناشران و رفتار خودآرشیویِ نامطلوب چالش د آفرین الازم است سیاست‌گذاران به آن توجه کنند و زیرساخت‌های لازم برای تسهیل و ترویج این امر ایجاد شود.