کارکرد ازدواج موقت در نظام حقوق خانواده در دوران ساسانی

Abstract

جامعه معاصر ایران نوع خاصی از ازدواج را می‌پذیرد که چهار مکتب فقهی سنّی آن را جایز نمی‌شمرند. نکاح موقّت، که در منابع عربی «مُتعه» و در متون فارسی «صیغه» خوانده می‌شود، وصلتی است برای محدوده زمانیِ معیّن که عقد آن می‌تواند مدت‌زمان مشخصی از یک تا چند روز، چند ماه یا چند سال را در بر گیرد. مؤلفان اهل سنت این نوع زناشویی را به ‌طور کلی با حقوق اسلامی بیگانه می‌دانند. نویسنده استدلال می‌کند چون این نوع نکاح میان شیعیان سوریه، لبنان و عراق رواج ندارد و فقط در ایران دیده می‌شود، باید آن را بازمانده سنتی از ایران پیش از اسلام دانست. او پس از بررسی متون حقوقیِ پهلوی، مانند مادیان هزار دادِستان و دادستان دینی، به این نتیجه می‌رسد که ازدواج موقت در ایران ساسانی ریشه دارد و هیچ شباهتی با متعه و رسم کهن عربی در این باب ندارد که تصور شود این نوع ازدواج تحت تأثیر عرف عرب یا قوانین اسلام وارد جامعه اسلامی شده است.