استفاده از مدل زیر‌پیکسل جاذبه attraction)) به‌منظور طبقه‌بندی لندفرم ها

Abstract

از مهم‌ترین موضوعات در علم ژئومورفولوژی کمی افزایش قدرت تفکیک مکانی به‌منظور افزایش میزان اطلاعات در مدل رقومی ارتفاع (DEM) است. مدل­های مختلفی به‌منظور افزایش قدرت تفکیک مکانی تاکنون استفاده‌شده‌اند. از بین مدل­های مختلف مدل جاذبه به‌عنوان جدیدترین مدل، دارای دقت بسیار بالایی می­باشد. در این تحقیق از مدل جاذبه برای اولین بار به‌منظور افزایش قدرت تفکیک مکانی DEM در جنوب شهرستان داراب (قلاتویه) استفاده شد. در این تحقیق از دو مدل همسایگی پیکسل­های مماس و مدل همسایگی چهارگانه برای تخمین مقادیر زیر پیکسل‌ها بر روی DEM استفاده شد. هر مدل دارای پیکسل‌های همسایه متفاوت هستند که به کمک آن‌ها مقادیر جاذبه هر زیر­پیکسل محاسبه می‌شود. پس از تولید تصاویر خروجی برای زیر پیکسل­ها در مقیاس‌های 2، 3، 4 با همسایگی­های متفاوت، بهترین مقیاس با مناسب­ترین نوع همسایگی با استفاده از نقاط کنترل زمینی تعیین شد و مقادیر RMSE برای آن‌ها محاسبه شد. از بین مقیاس­ها با همسایگی­های مختلف مشخص شد که فاکتور مقیاس 3 و مدل همسایگی چهارگانه نسبت به بقیه روش­ها دارای بیشترین دقت با کمترین میزان RMSE 8/07)) برای DEM 90 متر (8/09) می­باشد. نتایج حاصل از بررسی میزان RMSE نشان می‌دهد که مدل چهارگانه نتایج بهتری نسبت به مدل مماس نشان می‌دهد و میانگین RMSE خروجی‌های این مدل کمتر از مدل همسایگی مماس است. در حالت S=2 مدل همسایگی و چهارگانه به‌طور استثنا نتایج یکسانی ارائه می‌کنند که موجب می‌شود RMSE این دو مدل در این حالت مقدار یکسانی را ارائه می‌کند که این مقدار همچنین کمترین مقدار مربوطه در بین سایر شاخص‌های مقیاس (3و4) است. درنهایت از بهترین مدل رقومی ارتفاع حاصل از مدل جاذبه، به‌عنوان داده ورودی برای تهیه لندفرم های منطقه موردمطالعه با استفاده از روش TPI استفاده شد. نتایج نشان داد مساحت لندفرم های قله کوه، یال های مرتفع، یال های شیب میانی، تپه‌های کوچک موجود در دشت، شیب‌های بالایی، مساها، شیب‌های باز، دشت و دره‌های u شکل در لندفرم حاصل از مدل جاذبه نسبت به DEM 90 متری افزایش یافت. درحالی‌که مساحت لندفرم های دره‌های باریک، آبراهه‌ها، زهکش‌های شیب میانی، دره‌های کم‌عمق، زهکش‌های مناطق مرتفع و یال های موضعی، تپه‌های موجود در دره کاهش یافت. با استفاده از این تحقیق مشخص شد که استفاده از مدل رقومی ارتفاع (DEM) حاصل از الگوریتم جاذبه نسبت به DEM 90 متری دارای جزئیات بیشتری می‌باشد و اطلاعات بیشتری را از منطقه موردمطالعه نشان می‌دهد.