ارزیابی و پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در شهر رودبار با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه
چکیده
یکی از موضوعات محوری در ژئومورفولوژی کاربردی، شناسایی پدیدههای مخاطره آمیز و علل شکل‌گیری آنهاست. درکل بر اثر رفتارهای نادرست انسانی در کاربری‌های اراضی و تنگناهای محیطی، فرایندهای‌ژئومورفیک تبدیل به عوامل مخاطره‌زا می‌شود. با توجه به وقوع زلزلۀ سال 1369رودبار و ناپایدارشدن دامنه‌های مشرف بر محیط شهری رودبار و نیز کاربری‌های اراضی نامتجانس، وقوع زمین‌لغزش در محیط شهری این منطقه عاملی مخاطره‌آمیز است. این مقاله تلاش دارد به ارزیابی و پهنه‌بندی حساسیت خطر زمین لغزش در شهر رودبار بپردازد. برای این امر با استفاده از فرایند تحلیل شبکه و تعیین معیارهای پیشنهادی مبتنی بر بازدیدهای میدانی و مطالعات کتابخانه‌ای در وقوع خطر زمین لغزش شهری، این معیارها در دو خوشۀ اصلی مخاطرات طبیعی و زیست محیطی، شامل میزان شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، بارش سالانه، فاصله از گسل، مراکز مسکونی و آبراهه و حساسیت لیتولوژی طبقهبندی شد. در مرحلۀ بعد با تهیۀ لایه‌های اطلاعاتی از عناصر مزبور و ارزش‌گذاری آنها، این لایه‌ها در محیط ARC GIS مورد تحلیل قرار گرفت و نقشهی نهایی پهنه‌بندی خطر زمین لغزش در محدودۀ کنترل کنندۀ شهر رودبار با درجات خطر کم (4درصد)، خطر متوسط (71 درصد) و خطر‌بالا (25درصد) تعیین شد که نشاندهندۀ درصد بالای فرایندهای مخاطره‌زا درمحدودهی شهری است. در این فرایند عامل شیب و حساسیت لیتولوژی مهم‌ترین سهم را بر عهده داشتهاند. در مجموع این موضوع آثار زمین‌لغزش شهری را بر روند الگوهای توسعۀ شهر رودبار بیان داشته و مسائلی چون سیمای نامتجانس شهری، مسدود‌کردن شبکه‌های ارتباطی و مدفون کردن مناطق مسکونی و... را در بر‌داشته است.
کلید واژگان
مخاطرات ژئومورفولوژیکتوسعۀ شهر
فرآیند تحلیل شبکه
زمین‌لغزش
رودبار
شماره نشریه
4تاریخ نشر
2013-05-221392-03-01
ناشر
انجمن ژئومورفولوژیسازمان پدید آورنده
دانشگاه تهراندانشگاه تهران
دانشگاه تهران
