پیش‎بینی تغییرات هیدرولوژیکی تراز آب دریاچه‎ی ارومیه با رویکرد به طرح‎های فرضی متفاوت گرمایش جهانی در دهه‌های آینده

Abstract

هدف از انجام این پژوهش، مدل‎سازی تغییرات تراز دریاچه‎ی ارومیه در بستر گرمایش جهانی است. برای دست‎یافتن به این هدف و شبیه‌سازی مقادیر دما و بارش کشور تا سال 2100، از نتایج دو مدل گردش عمومی جوMIROC_3-2_MEDRES و MPI_ECHAM5 و سه طرح فرضی a1b ، a2 و b1 استفاده شده است. در ادامه برای مدل‎سازی آماری تغییرات تراز دریاچه‎ی ارومیه با استفاده از روش رگرسیون چند متغیره، از تأثیر تغییرات چهار مؤلفه‎ی مستقل دما، بارش، نوع اقلیم (روش دمارتن) و خشکسالی (روش SPI) با تأخیر یک‎ساله نسبت به متغیر وابسته (تراز دریاچه) استفاده شد. آنچه از میانگین تمام طرح‎های فرضی برای دوره‎ی مطالعاتی 2010 تا 2100 به‎دست آمده است، نشان می‌دهد که به‎طور میانگین دما به میزان 73/0+ درجه سانتی‎گراد و بارش به مقدار 44/9- میلی‎متر نسبت به دوره‎ی مشاهداتی 1968 تا 2009 تغییر خواهند کرد. همچنین میانگین کلی تمام طرح‎های فرضی تا سال 2100 از کاهش شاخص اقلیمی دمارتن به مقدار 10/0- درصد در هر دهه خبر می‎دهد. اما آنچه از مدل‎سازی آماری به‎دست آمد، نشان‎دهنده‎ی بیشترین کاهش تراز آب دریاچه به‎میزان 73/2- متر در هر دهه تا سال 2100 برای خروجی‎های مدل MPI_ECHAM5 و طرح فرضی a1b و کمترین تغییرات کاهشی تراز دریاچه به‎میزان 28/2- متر برای مدل و طرح فرضی MPI_ECHAM5/b1 تا سال مورد نظر است. به‎هرحال آنچه از مجموع تمام طرح‎های فرضی نتیجه شد، وجود روند کاهشی و معنادار تراز آب دریاچه‎ی ارومیه (میانگین 50/2- متر) برای هر دهه از سال 2010 تا 2100 است که می‌تواند تأثیر بسیار سوء و نامناسبی بر محیط زیست دریاچه و اطراف آن داشته باشد.