افزایش کارایی خاک فسفات با استفاده از برخی ریز جانداران بومی باغ‌های پسته برای بهبود رشد و تغذیه دانهال پسته در تنش شوری

Abstract

<span lang="AR-SA" dir="RTL">تبدیل خاک فسفات به کودهای فسفری پر هزینه است و مصرف آنها همواره خطر آلودگی خاک از طریق تجمع عناصری مثل کادمیم </span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" dir="RTL">را نیز به دنبال دارد. </span><span lang="AR-SA" dir="RTL">در صورتی­که بتوان قابلیت جذب و فراهمی فسفر خاک فسفات را افزایش داد، تحولی بزرگ در تغذیه فسفری گیاهان رخ خواهد داد. در این تحقیق پتانسیل استفاده از باکتری­های حل کننده فسفات و <em>تیوباسیلوس</em> بومی باغات پسته برای افزایش کارایی خاک فسفات و بهبود شرایط تغذیه­ای نهال پسته مورد مطالعه قرار گرفت. </span><span lang="FA" dir="RTL">آزمایش</span><span lang="FA" dir="RTL">گلخانه­ای به صورت فاکتوریل، شامل 5 تیمار تلقیح و 3 سطح شوری بود که در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. </span><span lang="FA" dir="RTL">تیمارهای تلقیح شامل شاهد بدون کود و تلقیح </span><span>(T₁)</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">، خاک فسفات</span><span>(T2)</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">خاک فسفات همراه با دو جدایه حل­کننده </span><span lang="AR-SA" dir="RTL">فسفات </span><span lang="FA" dir="RTL"> شامل </span><em><span>Pantoea dispersa</span></em><span lang="AR-SA" dir="RTL">و </span><span lang="AR-SA"> </span><em><span>P. thivervalensis</span></em><span>(T3)</span><em><span lang="FA" dir="RTL">، </span></em><span lang="AR-SA" dir="RTL">خاک فسفات همراه با گوگرد و </span><span lang="AR-SA" dir="RTL">سه جدایه <em>تیوباسیلوس </em></span><span>(T4)</span><span lang="AR-SA" dir="RTL"> و خاک فسفات همراه با گوگرد، دو جدایه حل­کننده فسفات و سه جدایه <em>تیوباسیلوس</em> </span><span>(T5)</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">و سطوح شوری شامل </span><span>S0</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">، </span><span>S1</span><span lang="AR-SA" dir="RTL"> و </span><span>S2</span><span lang="AR-SA" dir="RTL">، به ترتیب با مقادیر عددی 3، 8 و 16 دسی زیمنس بر متر بودند.</span><span lang="FA" dir="RTL"> با </span><span lang="FA" dir="RTL">توجه به نتایج بدست آمده، افزایش شوری باعث کاهش معنی­دار وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، میانگین ارتفاع و تعداد برگ به ازاء نهال، مقدار جذب عناصر فسفر و آهن شد و بر غلظت فسفر و مقدار جذب روی تأثیر معنی­داری نداشت. تیمارهای باکتری تأثیر معنی­داری بر وزن تر و خشک اندام هوایی، میانگین ارتفاع و تعداد برگ، غلظت فسفر و آهن و میزان جذب عناصر فسفر، آهن و روی داشتند. استفاده از باکتری­های حل کننده فسفات به همراه خاک فسفات بیشترین تأثیر مثبت را بر وزن تر و خشک اندام هوایی و میانگین ارتفاع و تعداد برگ به ازاء نهال داشت و صفات فوق را نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 1/36، 8/37، 5/11و 1/27 درصد افزایش داد. استفاده از باکتری­های اکسیدکننده گوگرد به همراه خاک فسفات و گوگرد </span><span>(T4)</span><span lang="FA" dir="RTL">، و نیز مخلوط حل کننده­های فسفات و اکسیدکننده­های گوگرد به همراه خاک فسفات و گوگرد </span><span>(T5)</span><span lang="FA" dir="RTL"> بیشترین تاثیر را از نظر غلظت و مقدار جذب فسفر ایجاد کرد. تیمار </span><span>T4</span><span lang="FA" dir="RTL"> از نظر غلظت و مقدار جذب فسفر و تیمار </span><span>T5</span><span lang="FA" dir="RTL"> از نظر مقدار فسفر در تمام سطوح شوری اختلاف معنی­داری را با شاهد بدون تلقیح داشتند</span><span lang="FA" dir="RTL">. اگر چه مصرف خاک فسفات به تنهایی نسبت به تیمار شاهد باعث افزایش غلظت و مقدار جذب فسفر شد، اما اثر این تیمار با اختلاف معنی­داری کمتر از تیمارهای تلقیح با باکتری­ها بود.</span>