سنگ‌شناسی و پتروژنز سنگ‌های آذرین بازیک منطقه مشیران واقع در شمال مشکین‌شهر

Abstract

منطقه مورد مطالعه در استان اردبیل و شمال شهرستان مشکین‌شهرقرار گرفته است. بیشتر این ناحیه را سنگ‌های آذرین به سن ائوسن تشکیل داده است که شامل آندزیت بازالت، بازالت، تفریت و گاهی آنالسیمیت است. این سنگ‌ها اشباع یا کمی اشباع از سیلیس هستند و نمودارهای زمین‌ساختی خاستگاه ماگمای سازنده این سنگ‌ها را به طور چیره در کمان‌های آتشفشانی و پهنه فرورانش معرفی می‌کند. وجود بی‌هنجاری منفیNb، نسبت بالایLILE/HFSE، بالا بودن مقادیر Al₂O₃,P₂O₅ و کمبود میزان تیتان، نظریه فرورانش و ذوب بخشی با درصد کم گوشته بالایی متاسوماتیسم شده را برای تشکیل ماگمای اولیه (آلکالی الیوین بازالتی) قوی‌تر می‌کند. همچنین شواهد سنگ نگارینشان از اختلاط ماگمای اولیه با مواد پوسته‌ای است. بر پایه نمودارهای ژئوشیمیایی ترکیب شیمیایی بیشتر سنگ‌ها در محدوده شوشونیتی قرارمی‌گیرد. تشکیل این سنگ‌ها را می‌توان به فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس در طی دوران مزوزوییک و یا آغاز دوران سنوزوییک نسبت داد؛ که آزاد شدن سیال‌هایی از این پوسته زیررانده شده و متاسوماتیسم گوشته سنگ کره‌ای و در ادامه شرایط مناسب ذوب بخشی گوشته متاسوماتیسم شده، سبب تشکیل ماگماتیسم پتاسیک شده است ودر اثر عملکرد یک فازکششی و تأثیرسامانه‌های پیچیده گسلی ماگمای تولید شده با ترکیب شوشونیتی به سطح زمین راه پیدا کرده است.