سازوکار جایگیری توده گرانیتوییدی پنج‌کوه با استفاده از روش فابریک مغناطیسی

Abstract

در جنوب خاور دامغان،‌ توده گرانیتوییدی پنج‌کوه با وسعت 15 کیلومتر مربع به درون توالی آتشفشانی- رسوبی ائوسن نفوذ کرده است. ترکیب چیره این توده سیینیت است که تحت تأثیر فرایندهای حاصل از دگرسانی سدیک- کلسیک به مونزونیت تبدیل شده‌اند. حضور رگه‌های آلبیت- اسکاپولیت با ستبرای متفاوت (از میلی‎متر تا چند صد متر) مهم‌ترین نشانه حضور این نوع دگرسانی در توده مورد مطالعه است. در این پژوهش نتایج حاصل از مطالعات فابریک مغناطیسی مورد بررسی قرار گرفته و بر پایه الگوهای خطوارگی و برگوارگی مغناطیسی و همچنین مطالعات ریزساختی، سازوکار جایگیری توده نفوذی پنج‌کوه تعیین شده است. این توده به دلیل دارا بودن پذیرفتاری مغناطیسی میانگین به‌نسبت بالا (Km>400 Μsi)) و حضور مگنتیت در رده گرانیتوییدهای فرومغناطیس قرار می‌گیرد. بیشترین مقادیر ناهمسانگردی نیز در نواحی با دگرشکلی بالا دیده شده است. خطوارگی و برگوارگی با شیب زیاد و پارامتر شکل منفی، محل اصلی تغذیه ماگمای سازنده این توده را نشان می‌دهند. بر پایه مطالعات انجام گرفته به نظر می‌رسد که توده دارای دو الگوی فابریک مغناطیسی متفاوت است. الگوی اول متعلق به الگوی خطوارگی‌ها و برگوارگی‌های ماگمایی است که با یکدیگر همخوانی داشته و به صورت موازی با محور طولی توده در راستای شمال‌ خاور- جنوب ‌باختر امتداد یافته‌اند. الگوی دوم مرتبط با مناطق متأثر از دگرسانی سدیک- کلسیک بوده که موازی با یکدیگر در امتداد راهروهایی، الگوی فابریک مرحله اول را قطع کرده‌اند. این موضوع با استفاده از شواهد ریزساختی دیده شده که شامل انواع فابریک‌های ماگمایی تا حالت جامد دمای پایین است به خوبی تأیید می‌شود. همه شواهد به دست آمده نشان از آن دارد که توده گرانیتوییدی نام برده در یک پهنه‌ برشی شکل‌پذیر و از نوع چپ‎لغز جایگیری کرده است.