تحلیل الگوی ساختاری تاقدیس احمدی

Abstract

کوهزاد زاگرس بخش مرکزی کمربند کوهزایی آلپ- هیمالیا یکی از جوان‌ترین سامانه‌های کوهزایی دنیاست. ویژگی‌های زمین‌شناسی و دگرشکلی این کوهزاد به‌طور کامل متفاوت با بخش‌های دیگر کمربند کوهزایی آلپی است. از آشکارترین ویژگی ساختاری کوهزاد زاگرس می_‌توان به چین‌های بزرگ مقیاس اشاره کرد. مهم‌ترین ویژگی چین‌ها در این پهنه نبود یکنواختی در هندسه آنهاست. روند عمومی ساختارهای شکل گرفته در پهنه زاگرس (چین‌ها و گسل‌های بزرگ) شمال باختر- جنوب خاور است که به دلایل گوناگون از جمله جایگرفتن در پهنه گسل‌های بزرگ این روند دچار انحراف و خمش شده است. تغییر الگوی اولیه چین‌ها گاه ممکن است به بیش از یک عامل زمینساختی مربوط باشد. عملکرد همزمان دو یا چند عامل همچون گسلش و یا نفوذ و رشد نمک در ساختمان یک چین نیز امکان دارد الگوی چین را دچار تغییر چشمگیرتری کند. از چین‌هایی که می‌توان این ویژگی را در آن بررسی کرد، تاقدیس کوه احمدی است که در 50 کیلومتری خاور شیراز شکل گرفته است. این چین دارای الگوی یک چین جعبه‌ای با روند محوری شمال شمال باختر، باختر- جنوب خاور، خاور است که در گستره جنوبی و نزدیک به گسل راندگی اصلی زاگرس و به موازات آن در پهنه زاگرس چین خورده خودنمایی می_‌کند و مرز شمالی دشت سروستان را تشکیل می‌دهد. تاقدیس احمدی، چینی باز و متقارن است که دارای راستای محوری به سوی شمال باختر- جنوب خاور و نزدیک به خاوری- باختری است. در درازای تاقدیس، محور آن در چند نقطه دچار انحراف شده است و هیچ‌گاه به‌صورت یک ساختار مستقیم دیده نمی‌شود. بزرگ‌ترین انحراف محور تاقدیس احمدی در پایانه خاوری آن دیده می‌شود. در این بخش محور تاقدیس یک انحراف نزدیک به 62 درجه به سوی جنوب از خود نشان می‌دهد.