کاربرد روش‏های‏ چندفرکتال در برداشت نمونه‏ های رسوب آبراهه ‏ای برای شناسایی بی‏ هنجاری‏های مس و مولیبدن در ورقه 1:100،000 ورزقان

Abstract

منطقه موردمطالعه (ورقه یک‏صد هزار ورزقان) در استان آذربایجان شرقی و در زون اهر- ارسباران واقع است. این منطقه شاهد ماگماتیسم گسترده بوده که نتیجه آن وجود کانسارهای پراهمیتی نظیر مس سونگون در این منطقه می‏باشد. با توجه به اهمیت منطقه موردمطالعه ازنظر کانی‏سازی مس- مولیبدن پورفیری، از روش‏های ساختاری مانند روش‏های چندفرکتال جهت تعیین بی‏هنجاری‏های ژئوشیمیایی عناصر مس و مولیبدن، به‌عنوان عناصر شاخص این کانسارها استفاده شد تا برتری این روش‏ها بر یکدیگر مشخص شود. در این مقاله از دو روش C-A (عیار- مساحت) و N-S (اندازه- تعداد) که از روش‏های چندفرکتال می‏باشند، جهت تفکیک بی‏هنجاری‏های ژئوشیمیایی از زمینه استفاده گردید و با استفاده از ماتریس logratio مشخص گردید که روش عیار- مساحت از دقت بیشتری در همپوشانی آنومالی‏ها با کانسارهای مس پورفیری دارد. بدین منظور ابتدا حوضه‏های مربوط به 1067 نمونه رسوب آبراهه‏ای با استفاده از مدل ارتفاع دیجیتالی و الگوریتم PFS (Priority-First-Search)، ترسیم گشتند. در روش C-A، تعداد چهار جامعه برای هر دو عنصر مس و مولیبدن شناسایی شد. همین‌طور برای روش N-S، تعداد چهار جامعه برای مس و پنج جامعه برای عنصر مولیبدن به دست آمد. در هر دو روش‏های انجام شده به‌خوبی می‏توان مطابقت مکان‏های بی‏هنجار را با کانسارهای شناخته شده موجود نظیر کانسار سونگون، مشاهده کرد که با توجه به راستی آزمایی انجام شده، روش عیار- مساحت از دقت بیشتری برخوردار می‏باشد. همچنین می‏توان نقش جنس سنگ را که یکی از فاکتورهای مهم در شناسایی کانسارهای پورفیری است، در مکان‏های نا‏هنجار به‏خوبی مشاهده کرد.