سنگ شناسی، ژئوشیمی و شیمی کانی توده نفوذی پراچان (شمال کرج)

Abstract

در شمال روستای پراچان (شمال کرج)، سیلی با ترکیب گابرو تا مونزونیت به درون توف­های کرج تزریق شده است. مجموعه کانی­های تشکیل دهنده این توده شامل پلاژیوکلاز، پیروکسن، آلکالی­فلدسپار، الیوین و بیوتیت است. مطالعات شیمی کانی­ انجام شده روی کلینوپیروکسن­های موجود در­ سنگ­های توده­ نفوذی بیانگر حضور دو نوع کلینوپیروکسن با ترکیب دیوپسید و اوژیت است. ترکیب شیمیایی پیروکسن­ها بیانگر شکل­گیری آنها در محیط مرتبط با فرورانش است. میانگین دمای تبلور کلینوپیروکسن­ها حدود 1120 تا 1170 درجه سانتی­گراد ارزیابی شده است و به نظر می­رسد که کلینوپیروکسن­ها در دمای پایین­تری نسبت به ارتوپیروکسن­ها شکل گرفته باشند. ترکیب پلاژیوکلاز این سنگ­ها متغیر است و از آندزین تا لابرادوریت تغییر می­کند. همچنین آلکالی­فلدسپارها در محدوده ارتوکلاز و الیوین­ها در محدوده هیالوسیدریت جای می­گیرند. بیوتیت یکی از شاخص­ترین کانی­های فرومنیزین در سنگ­های مورد مطالعه است که از دید ترکیبی میان قطب آنیت و سیدروفیلیت جای گرفته و از نوع بیوتیت­های غنی از منیزیم است. بیشتر این بیوتیت­ها از نوع ماگمایی اولیه هستند و بخشی از آنها در محدوده بیوتیت­های دوباره متعادل شده جانمایی می‎شوند. شواهد سنگ­شناسی نشان می­دهد که در تکوین سنگ­های منطقه، فرایند تفریق از گابرو به مونزنیت نقش اصلی را داشته است. غنی­شدگی LILE (Ba، Rb و Th) و همچنین افت عناصر HFSE و (Nb و Ti) در الگوی توزیع عناصر کمیاب از نمودارهای عنکبوتی، ویژگی­ سنگ­های وابسته به محیط فرورانش را نشان می­دهد. همچنین در این نمودارها LREE نسبت به HREE دارای غنی­شدگی است که این ویژگی­ها نیز در سنگ­های مناطق فرورانش و حواشی فعال قاره­ای دیده می­شود. مطالعات ژئوشیمیایی و پتروژنزی انجام شده، بیانگر نقش تبلور تفریقی همراه با هضم و آلایش ماگما با سنگ­های پوسته­ای، در تحول ماگمای سازنده سنگ­های مزبور است. این ماگما از ذوب­بخشی درجه­ی پایین یک منبع گوشته­ای غنی شده زیر سنگ­کره قاره­ای با ترکیب گارنت- لرزولیت حاصل شده­ است.<br /> <strong> </strong>