تخمین برخی ویژگی‌های هیدرولیکی خاک‌های آهکی منطقه باجگاه استان فارس با استفاده از توابع انتقالی رگرسیونی

Abstract

<span lang="FA" dir="RTL">ویژگی­های هیدرولیکی در مطالعات هیدرولوژی، طراحی سیستم­های آبیاری و زهکشی، حفاظت خاک و کنترل فرسایش خاک در آبخیزها نقش مهمی ایفا می­کنند. اندازه­گیری این ویژگی­ها بسیار وقت­گیر و هزینه­بر است و به­دلیل تغییرات مکانی زیاد برای دسترسی به مقادیر قابل قبول نیاز به اندازه­گیری آنها در تعداد نقاط زیادی از خاک می­باشد. امروزه تخمین این ویژگی­ها با استفاده از سایر ویژگی­های زودیافت خاک مورد توجه زیادی قرار گرفته است. بنابراین تحقیق حاضر با هدف ارائه توابع انتقالی رگرسیونی برای تخمین برخی ضرایب هیدرولیکی در خاک­های آهکی منطقه باجگاه (استان فارس) انجام شد. در 100 نقطه از خاک­های مورد مطالعه مقادیر هدایت هیدرولیکی اشباع و نزدیک به اشباع، ضریب جذب آب خاک و پخشیدگی هیدرولیکی با روش­های تک­حلقه و قطره­چکان و ویژگی­های زودیافت خاک (شامل شن، سیلت، رس، جرم مخصوص ظاهری، ماده آلی، رطوبت خاک، پ هاش، میزان آهک و گچ، ظرفیت تبادل کاتیونی و نسبت جذب سدیم) اندازه­گیری شد. با استفاده از رگرسیون چند متغیره گام به گام توابع انتقالی برای تخمین ویژگی­های هیدرولیکی ذکر شده ایجاد و با محاسبه برخی آماره­ها، ارزیابی شدند. توابع انتقالی معرفی شده توانستند ویژگی­های هیدرولیکی خاک را با صحت قابل قبول با مقادیر ضریب تبیین 31/0 تا 92/0 و شاخص تطابق 47/0 تا 97/0 به­ترتیب برای پخشیدگی هیدرولیکی (کمترین صحت) و ضریب جذب آب خاک (بیشترین صحت) پیش­بینی کنند. با توجه به سختی و وقت­گیر بودن اندازه­گیری این ویژگی­ها و از طرفی در دسترس بودن ویژگی­های زودیافت استفاده شده، می­توان از توابع ارائه شده برای تخمین این ویژگی­ها در منطقه مورد مطالعه یا سایر مناطق مشابه استفاده نمود. البته برای استفاده از این روابط در سایر مناطق بایستی ابتدا روابط آزمون و در صورت لزوم واسنجی شده و استفاده شوند. </span>