واکاوی جنبش‎شناختی و تنش‌های زمین‌ساختی در پهنه گسلی قیر، زاگرس، ایران

Abstract

پهنه گسلی قیر با سازوکار لغزشی وارون، بخشی از کمربند پیش‎بوم چین‌خورده زاگرس است که در جنوب ناحیه برشی سبزپوشان قرار دارد و پهنه گسلی راستالغز کره‌بس از شمال ‌باختر این منطقه می‎گذرد. شیب این گسل دارای مقداری متوسط و روند آن موازی با روند عمومی چین‌ها و گسل‌های راندگی در کمربند چین خورده زاگرس است. در این پژوهش برای تعیین موقعیت فضایی محور‌های تنش در پهنه گسلی قیر از دو روش استفاده شده است. یکی از این روش‌ها استفاده از وارون‌سازی داده‌های سازوکار کانونی زمین‌لرزه‌های حاصل از فعالیت گسل است که تنش‍های حال حاضر را نشان می‌دهد و دیگری، وارون‌سازی داده‌های خش‌لغز گسلی است. میانگین راستای تنش فشارشی دیرین و عهد حاضر حاصل از این پژوهش به ترتیب N33ºE و N05°E به دست آمد که هر دو راستا سوی تنش فشارشی عمومی NNE-SW را در این پهنه گسلی نشان می‌دهد که منطبق با جهات تنش فشارش عمومی زاگرس و همگرایی دو صفحه ایران و عربی است. نتایج، تغییرات چپ‌گرد محور بیشینه تنش فشارشی را در طول زمان نشان می‌دهد و الگوی دوایر مور به دست آمده نشان‌دهنده یک پهنه ترافشارش فعال است. نسبت بزرگای تنش‌های اصلی (شکل هندسی بیضوی تنش ) به دست‌آمده از وارون‎سازی داده‌های سازوکار کانونی زمین‌لرزه‌ها مقدار 88/0 را نشان می‌دهد که معادل بیضوی تنش کلوچه‌ای شکل است؛ در حالی که نسبت بزرگای تنش‌های به دست‌آمده از وارون‌سازی داده‌های لغزش گسل مقدار 2/0 را نشان می‌دهد که معادل بیضوی تنش دوکی‌شکل است.