اثرشناسی سازند جیرود در رخداد انقراض هانگنبرگ (فامنین- تورنزین)، برش زایگون، البرز مرکزی

Abstract

در این مقاله بررسی دقیق اثرشناسی (Ichnology) نهشت‌های سازند جیرود به سن دونین پسین در برش شمال روستای زایگون در البرز مرکزی انجام شده است. سازند جیرود در این برش چینه‌شناسی مجموعه گوناگونی از اثر فسیل‌ها دارد که در بردارنده 14 اثرجنس با 23 اثرگونه است. این اثرفسیل‌ها نشان‌دهنده رفتارهای پناهگاهی، تغذیه‌ای، گریزینگ، تعادلی و فراری هستند و شامل: <em>Arenicolites</em>isp.<em>, </em><em>Asterosoma </em>isp., <em>Chondrites</em> <em>intricate</em>,<em>Chondrites targionii</em>,<em> Chondrites </em>isp.,<em>Diplocraterion</em> <em>parallelum, Helminthoidichnites </em>isp.,<em> Helminthopsis abeli,</em> <em>Helminthopsis</em> isp.,<em>Palaeophycus heberti</em>,<em>Palaeophycus tubularis</em>,<em>Planolites beverleyensis</em>, <em> Planolites </em>isp.,<em> Phycodes </em>cf. <em>palmatus</em>,<em>Rhizocorallium</em> <em>jenense</em>, <em>Rhizocorallium</em> <em>irregular</em>,<em>Rosselia soccialis</em>, <em>Taenidium serpentinum</em>,<em>Taenidium satanassi, Talassinoides horizntalis ,</em><em>Thalassinoides suevicus,</em><em>Thalassinoides paradoxicus,</em><em>Zoophycos </em>isp<em>.</em><em> </em>می‌باشند.لایه‌های دربردارنده این اثر فسیل‌ها شامل تناوب گلسنگ و سیلتستون ریزلایه‌ای همراه با ماسه‌سنگ‌های متوسط تا ستبر لایه با ریزلایه‌بندی (لامیناسیون) موجی، چینه‌بندی مورب پشته‌ای، تراف و مسطح تا کم زاویه است، محیط ته‌‌نشست این لایه‌ها محیط دلتایی- دریایی باز تفسیر می‌شود. مجموعه اثرفسیل شناسایی‌شده، ویژه محیط‌های دریایی به نسبت کم‌ژرفا با شرایط پرانرژی است. همچنین یک مجموعه اثرفسیلی تیره رنگ در مرز دونین-کربنیفر در بالاترین افق شیلی سیاه‌رنگ سازند جیرود بررسی شد. این مجموعه شامل <em>Chondrites</em> <em>targionii</em> و <em>Zoophycos</em> isp.است. این دو اثرجنس تحت تأثیر رخداد هانگنبرگ در مرز دونین- کربونیفر بوده‌اند. وجود چنین رخدادی در حوضه البرز برای اولین بار برپایه مطالعات اثرشناسی در این مقاله گزارش می‌شود.