زمین‌شناسی، کانی‌شناسی و مطالعه‌ میانبارهای سیال نهشته‌ برون‌زاد روی در منطقه‌ خارنگون، شمال‌خاوری بافق، ایران مرکزی

Abstract

منطقه‌ خارنگون (Xârengun) در استان یزد، در فاصله‌ 185 کیلومتری خاور شهر یزد و 65 کیلومتری شمال خاوری شهرستان بافق قرار دارد. کانی‌سازی در منطقه‌ خارنگون در درون واحدهای سنگ‌آهکی و دولومیتی وابسته به سازند ریزو (معادل سازند سلطانیه)، به سن پرکامبرین بالایی-کامبرین زیرین اتفاق افتاده است. ماده‌ معدنی این نهشته در قالب کانی‌های اسمیت‌زونیت و همی‌مورفیت به‌صورت غیرهمزاد و به شکل چینه‌کران، بیشتر در مسیر لایه‌بندی و لامیناسیون‌های سنگ‌ میزبان کربناتی تشکیل شده‌ است. بالاترین عیار روی در نمونه‌های برداشت شده از این منطقه، 06/36 درصد ZnO است و مطالعات ژئوشیمیایی گویای عدم همراهی قابل توجه سرب با روی در این پهنه‌ کانه‌دار و تشکیل یک زون تک کانیایی Zn است. مطالعات حرارت سنجی میانبارهای سیال در نمونه‌های مربوط به این منطقه نشان‌دهنده‌ نقش داشتن محلول‌های با منشأ جوی در تشکیل این ذخیره است. دمای همگن‌شدگی و شوری این میانبارها، به ترتیب با مقادیر °C173- 153 و 2/0 تا 22 wt % eque.NaCl ، با سیال‌های تشکیل دهنده‌ ذخایر اپی‌ترمال مشابهت دارد. با توجه به شواهد به‌دست آمده از مطالعات صحرایی، کانی‌شناسی، ژئوشیمیایی و میانبار‌های سیال ، کانی‌سازی موجود در این پهنه در زمره‌ نهشته‌های غیرسولفیدی سوپرژن روی، از نوع ترکیبی جانشینی در سنگ دیواره - جانشینی مستقیم قرار می‌گیرد.