جواهرات سلطنتی درمنازعات سیاسی سال های سلطنت احمدشاه قاجار (1288-1304ش.)

Abstract

دولت ایران در دورۀ احمدشاه به مشکلات فزایندۀ اقتصادی و سیاسی دچار بود؛ ازاین‌رو عده‌ای از دولت‌مردان و مجلسیان برآن شدند تا برای یافتن منابع مالی تازه و رفع مشکلات اقتصادی، جواهرات سلطنتی را رهن بگذارند یا بفروشند. از بُعد سیاسی با اعادۀ نظام مشروطیت، جواهرات سلطنتی جزو اموال دولتی شد و باتوجه‌به حساسیت افکار عمومی بارها موضوع جواهرات در مجلس شورای ملی مطرح شد و مخالفان احمدشاه با ایجاد شایعاتی دربارۀ سرقت و فروش جواهرات سلطنتی توسط شاه، از جواهرات سلطنتی به‌عنوان حربه‌ای برای تخریب سلسلۀ قاجار استفاده کردند. هدف: بررسی وضعیت جواهرات سلطنتی درطولِ تحولات سیاسی و اقتصادی دورۀ احمدشاه قاجار. روش / رویکرد پژوهش: روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی است و از منابع کتاب‌خانه‌ای و اسناد و مدارک آرشیوی استفاده شده‌است. در این روش پس‌از جمع‌آوری اطلاعات کافی، این اطلاعات سازمان‌دهی و تجزیه‌وتحلیل شده‌است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: در سیر تحولات سیاسی پس‌از مشروطه جواهرات سلطنتی جزو دارایی‌های دولتی شد و تحت نظارت بازوهای نظارتی نظام مشروطه قرار گرفت و رهن‌گذاری و فروش این جواهرات برای رفع مشکلات اقتصادی کشور، به‌دلیل اختلافِ‌نظرهای دولت و مجلس، فشار افکار عمومی، و ارزش ملی و فرهنگی این مجموعه عملی نشد و امکان سوءاستفاده از این مجموعه برای دولت‌ها و شرکت‌های خارجی میسر نشد. مخالفان دولت قاجار اما با هدف تخریب شاه با شایعه‌پراکنی، او را به سرقت جواهرات متهم می‌کردند؛ که البته بررسی اسناد و مدارک نشان می‌دهد که احمدشاه در این جواهرات تصرفی نکرده‌است.