بررسی برخی از روش های تامین مالی طرح ها و پروژه های شهری با تاکید بر روش سهام پروژه و بررسی نمونه موردی سهام پروژه مجد مشهد

Abstract

رشد سریع شهر نشینی و ایجاد مناطق حاشیه ای و مشکل بازسازی بافت های فرسوده شهری به عنوان بزرگترین مشکلات متولیان مسائل شهری در دو دهه اخیر در شهرهای مختلف بوده است. در کنار نیاز به بسیج عمومی برای حل مشکلات فوق نیاز به احداث پروژه های الگو و اصلاح برخی بافت های شهری از طریق سرمایه گذاری مستقیم؛ کاملا ملموس بوده است. در همین راستا طرح ها و پروژه هایی در ابعاد ملی تعریف شد و تلاشبرای اجرای این پروژه ها یکی از بزرگترین دغدغه های مسئولین گردید. با عنایت به محدودیت سرمایه گذاری دولت و توجه به خصوصی سازی، نیاز به استفاده از راه هایی برای تامین منابع لازم برای این طرح ها را دو چندان نمود. روش هایی که اولاً مبتنی بر شرع و قوانین جمهوری اسلامی باشد، ثانیاٌ متکی بر سرمایه های خرد مردمی باشد و ثالثاً با مشارکت حداکثری مردم و مالکان به انجام برسد. با عنایت به این نیاز بررسی برخی از روش های موجود مفید فایده خواهد بود. در این تحقیق به معرفی دو روش تامین مالی پروژه محور؛ که در مراحل مختلف به انجام رسیده و دارای وجاهت قانونی می باشند، پرداخته شده است. ابزار صکوک به عنوان یک ابزار مالی اسلامی دارای شقوق مختلفی است. شاید بتوان صکوک استصناع را یکی از مناسبترین ابزارها برایتامین مالی طرح ها و پروژه های شهری به حساب آورد. در کنار آن روش سهام پروژه که ابتکاری است که با الهام از ماده 10 قانون مدنی و مشارکت افراد حقیقی و حقوقی ایجاد شده و در پروژه های مختلف مورد استفاده قرار گرفته، نیز بررسی و معرفی شده است. این دو روش تا حدود زیادی دارای شباهت هایی هستند و دارای خصوصیات مربوط به روش های تامین مالی پروژه محور می باشند. با استفاده از روش سهام پروژه تا کنون پروژه های زیادی در سطح کشوربه انجام رسیده است که می توان به 3مورد پروژه عظیم سارا و ایمان، طرح مجد مشهد و طرح زعفرانیه تربت حیدریه اشاره نمود. این طرح ها در قالب طرح های مصوب شهری در شهرهای مشهد و تربت حیدریه و با همت شرکت عمران و مسکن سازان منطقه شرق به انجام رسیده است. بر اساس این روش هزاران نفر از کارکنان دولت ، عموم مردم، پیمانکاران و صاحبان حقوق در قالب سهام پروژه در این فرایند دخیل و شریک می باشند.د ر ادامه نمونه موردی سهام پروژه مجد مورد بررسی قرار می گیرد. شایان ذکر است با وجود اینکه این روش تا کنون در پروژه های شهری به ویژه در بافت فرسوده مرود استفاده قرار گرفته است، اما این قابلیت را دارد که در هر پروژه دیگری که دارای توجیه اقتصادی و امکان عملیاتی شدن را دارا می باشند به کار گرفته شود.