بررسی یک سند مربوط به دوره قاجار

Abstract

پس از حمله ایران به هرات در زمان ناصرالدین شاه و تلاش حکومت قاجار برای کنترل این قسمت از قلمرو خود، انگلیس نسبت به این امر واکنش نشان داد و با حمله به جنوب ایران، قسمت‌هایی از فارس و خوزستان را متصرف شد که به تبع آن، ایران با قبول شرایط انگلیس، حاکمیت آن دولت بر افغانستان را به موجب عهدنامه پاریس به رسمیت شناخت. پس از عقب نشینی انگلیس از جنوب ایران، سربازان این کشور، چند توپ مستقر در ساحل ایران را مصادره نمودند و همراه خود بردند که این امر، موجب مخالفت و اعتراض ناصرالدین شاه به حکومت انگلیس شد و در پی آن، وی در مکاتبه‌ای به امین‌الملک دستور می‌دهد که پیگیری‌های لازم را برای عودت چند قبضه توپ ذکر شده به ایران بنماید. در این تحقیق، ضمن بررسی این مکاتبه و شرح و توضیح نکات موجود در آن، به نقد و بررسی این سند پرداخته شده است و برخی نکات پنهان و مغفول در معاهده پاریس که بر اساس این سند، روشن می‌گردد. برای مخاطب تشریح شده است که مطالب ذکر شده می‌تواند در تقویت و بالا بردن غنای تحقیقات مربوط به این واقعه و دوره، مفید باشد.