نقش گیلان در روابط خارجی ایران و روسیه نیمة نخست حکومت صفویه (1000-907ق.)
چکیده
نقش گیلان در روابط خارجی ایران با روسیه در دوره صفویه تا آغاز حکومت شاه عباس اول، موضوع بررسی پژوهش حاضر است و این منطقه به سبب موقعیت جغرافیایی در کنار دریای خزر و اهمیت تجاری آن، همواره مورد توجه بود. مسألة اصلی تحقیق این است که گیلان چه نقشی در روابط خارجی ایران و روسیه در نیمة نخست حکومت صفوی داشت؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که گیلان بیشترین نقش را در ارتباطات مواصلاتی و تجاری بین دو کشور ایفاء می‌کرد و روابط تجاری ایران و روسیه بر مبنای بازرگانی دولتی بود. نکته مهم‌تر اینکه، سفرای روسیه بیشتر در قالب تجّار فعالیت می‌کردند و هدف سیاسی آنان، اتحاد علیه دشمن مشترک یعنی عثمانی بود؛ هر چند که این سیاست به سبب عدم انطباق رویه‌های سیاسی دو کشور هرگز عملی نشد. از سوی دیگر، حکّام محلی گیلان نیز در این دوره با روس‌ها ارتباط مستقیم تجاری داشتند و حتی با تهدید دولت صفوی، به دنبال اتحاد سیاسی با روس‌ها برای حفظ قدرت خود بودند. بنابراین، دولتمردان ایرانی به سبب ناآگاهی از شرایط داخلی روسیه و اهداف منطقه‌ای آنها، دیپلماسی مناسبی در روابط با روسیه در نیمة نخست حکومت صفوی اتخاذ نکردند و حتی متوجه رویة منفعت‌طلبانه و طمع‌ورزی آنها در منطقة مرزی گیلان نشدند.
کلید واژگان
ایرانروسیه
حکومت صفویه
روابط خارجی
گیلان
شماره نشریه
75تاریخ نشر
2018-06-221397-04-01
