تنظیمات در عثمانی و تأثیر آن بر امیرکبیر، میرزا حسین‌خان سپهسالار و میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله

Abstract

<strong>تنظیمات، جنبش اصلاحات در حکومت عثمانی در یک دوره چهل ساله است. </strong><strong>میرزا محمدتقی خان امیرکبیر درزمان حضور خود در عثمانی فرصت یافت تا از نزدیک شاهد دگرگونی‌ها در آنجا باشد. پس از مرگ امیر، نزدیک به دو دهة تاریک دیگر با صدارت میرزا آقاخان نوری بر ایران گذشت و آنگاه نوبت به میرزا حسین خان سپهسالار رسید. او که مدت 12 سال در سفارت ایران در عثمانی به عنوان وزیر مختار خدمت می­کرد از نزدیک دگرگونی­های سیاسی ـ اجتماعی را در عثمانی مشاهده نمود. افزون بر آن، میرزا ملکم­خان ناظم­الدوله نیز یکی دیگر از رجال نواندیش ایرانی است که از دگرگونی­های دوران تنظیمات در عثمانی تأثیر پذیرفته است.</strong> <strong>این هر سه سیاستمداران برجسته ایرانی در زمان اقامت خود در عثمانی دگرگونی­های دوران تنظیمات در آن کشور را از نزدیک دیده، با آن آشنا شده و از آن تأثیرپذیرفته اند. در این نوشتار پس از بررسی نوشته­های منابع در این زمینه به نقد و ارزیابی آن­ها پرداخته و با روش تحلیلی و انتقادی، چگونگی و میزان تأثیر پذیرفتن آنان از دگرگونی­های دوران تنظیماتمورد بررسی قرار خواهد گرفت.</strong> <strong> </strong>