پیوند ادب و سیاست: بازتاب جنگ جهانی اول در اشعار ادیب پیشاوری

Abstract

<strong>جنگ جهانی اول (1336-1332 ق./ 1918-1914 م.) گرچه در اروپا آغاز شد، اما دامنة آن به تدریج به دیگر نقاط جهان از جمله ایران رسید. با اینکه دولت ایران اعلام بی‌طرفی کرد، اما دولت‌های درگیر موضع ایران را نادیده گرفتند. گروه‌های فکری، فرهنگی و سیاسی ایران، جنگ را با واکنش‌های متفاوتی تلقی کردند؛ در این میان، جنگ جهانی بازتاب در خور توجهی در ادبیات ایران به ویژه شعر یافت و اکثر شاعران ایرانی به عنوان بخشی از بدنه فکری و فرهنگی جامعه، شرایط اجتماعی ایران را که حمایت از دولت آلمان و انزجار و تنفر از دولت‌های انگلیس و روسیه بود، آشکار کردند. ادیب پیشاوری از جمله شاعرانِ ایرانی بود که انتقاد از تهاجم دولت‌های انگلیس و روسیه را موضوع برخی از اشعار خود قرار داد. در این پژوهش، دیدگاه و نظریات ادیب در باره جنگ جهانی اول و چگونگی حمایت وی از آلمان و متحدانش و انزجار از انگلیس و روسیه بررسی می‌شود.</strong> <strong> </strong>