روابط اتابکان آذربایجان و گرجی‌ها در دورة حکمرانی اتابک ابوبکر ایلدگزی (607- 587 ق./1210-1191م.)

Abstract

<strong>در این مقاله، مناسبات سیاسی- نظامی میان پادشاهی باگراتیان گرجستان و اتابکان ایلدگزی ناحیة آذربایجان در دورة حکومت اتابک نصرت‌الدین ابوبکر بن محمد پهلوان (607- 587 ق./1210-1191م.)، بررسی می‌شود. روابط حکومت اتابک آذربایجان و گرجی‌ها، پیوسته مبتنی بر چرخه‌ای از تعامل و منازعه بود. پادشاهی گرجستان پس از آنکه اراضی گرجستان را یکپارچه از آنِ خود کرد، از ضعف و فتور سلاجقة عراق عجم و کشمکش‌های داخلی در ایالت آذربایجان بهره جست و در دورة حاکمیت ملکه تامارا (609-555 ق./ 1213</strong><strong>–</strong><strong> 1160 م.) در منطقة قفقاز و آذربایجان سیاست توسعه‌طلبانه در پیش گرفت. همزمان با دست‌اندازی مکرر گرجیان بر ایالت آذربایجان، اتابک ابوبکر در رأس حکومت اتابکان ایلدگزی قرار داشت. سؤال اصلی این است که مهم‌ترین عوامل مؤثر بر روابط سیاسی اتابکان آذربایجان با گرجی‌ها چه بود؟ بر پایه این پژوهش، موقیعت بازرگانی و سوق‌الجیشی قفقاز، نقش بسیار مهمی را در دوره‌های تنش به دنبال داشت</strong><strong>.</strong> <strong> </strong>