تاثیر محلول‌پاشی برگی کود رویش نو بر عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیکی برنج رقم هاشمی

Abstract

سابقه و هدف: محلول‌پاشی کودی روشی موثر جهت بهبود رشد و توان گیاهان زراعی، از طریق جذب سریع و سرعت بخشیدن به انتقال عناصر جذب شده از برگ‌ها به اندام‌های مختلف، می‌باشد. برنج (Oryza sativa L.)، پس از گندم، به عنوان مهم‌ترین محصول زراعی کشور به شمار رفته و جایگاه ویژه‌ای در سبد غذایی مردم دارد. افزایش تولید برنج نیازمند اصلاح و معرفی ارقام پرمحصول و اعمال مدیریت‌های زراعی به‌ویژه تغذیه مناسب است. این آزمایش به منظور بررسی تاثیر محلول‌پاشی برگی کود مایع رویش نو حاوی عناصر NPK و میکرو شامل بر، آهن، روی، مس و منیزیم بر عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات زراعی برنج، انجام گردید. مواد و روش: این آزمایش در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار روی برنج رقم هاشمی در دو سال زراعی 1396 و 1397 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل T0- شاهد (بدون مصرف کود)، T1- مصرف کود پایه (NPK)، T2- محلول‌پاشی با غلظت 2 در هزار کود رویش نو بدون مصرف کود پایه ، T3- محلول‌پاشی با غلظت 2 در هزار یکبار (در هفته اول پس از نشاکاری) به همراه کود پایه، T4- محلول‌پاشی دوبار با غلظت 2 در هزار به همراه کود پایه، T5- محلول‌پاشی سه‌بار با غلظت 2 در هزار به همراه کود پایه، T6- محلول‌پاشی چهاربار با غلظت 2 در هزار به همراه کود پایه، T7- محلول‌پاشی پنج‌بار با غلظت 2 در هزار به همراه کود پایه بودند. صفات اندازه‌گیری شده شامل طول خوشه، ارتفاع بوته، تعداد پنجه، سطح برگ پرچم، طول برگ پرچم، وزن تر و خشک بوته، تعداد دانه، درصد دانه پر، عملکرد، شاخص برداشت، میزان کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنوئید، عدد SPAD، و شاخص رنگ برگ بودند. یافته‌ها: اثر تیمارهای کودی بر تمامی صفات مورد مطالعه به جز طول خوشه، وزن خشک و وزن تر بوته معنی‌دار بود. استفاده از محلول‌پاشی باعث افزایش کلروفیل و تیره‌تر شدن رنگ برگ‌ها شد. در این آزمایش کود پایه توانست میزان SPAD را به مقدار حداقل لازم بحرانی (37) برساند، اما محلول‌پاشی به همراه کود پایه باعث افزایش بیشتر مقدار SPAD (بالاتر از 40) گردید. تمامی تیمارهای محلول‌پاشی برگی تعداد دانه‌های پر را به صورت معنی‌داری افزایش دادند. وزن هزاردانه نیز با محلول‌پاشی افزایش محسوسی پیدا کرد و از 1/25 گرم در شاهد بدون محلول‌پاشی تا 0/29 گرم در تیمار 2 بار محلول‌پاشی در حضور کود پایه افزایش یافت. در این بررسی محلول‌پاشی برگی کود رویش نو تاثیرات مثبتی بر عملکرد دانه، درصد دانه پر، وزن هزاردانه، طول خوشه، میزان کلروفیل برگ، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک نشان داد. بهترین عملکرد دانه (0/4156 کیلوگرم در هکتار) در ترکیب تیماری شامل دوبار (T4) محلول‌پاشی با غلظت 2 در هزار در حضور کود پایه به دست آمد. نتیجه‌گیری: محلول‌پاشی کودی با افزایش فراهمی مواد غذایی و افزایش میزان کلروفیل توانست رشد کلی گیاه و میزان عملکرد آن را افزایش دهد. نکته مهم این آزمایش اثبات تاثیر مثبت محلول‌پاشی برگی بر افزایش عملکرد در حضور کود پایه بود.