تکثیر غیرجنسی ماریتیغال (Silybum marianum L.) از طریق باززایی مستقیم در شرایط درون‌شیشه‌ای

Abstract

خارمریم (Silybum marianum L.) از خانواده کاسنی (Asteraceae)، به‌علت داشتن ماده مؤثره سیلی‌مارین گیاه دارویی بسیار مورد اهمیتی در صنایع دارویی است. سیلی‌مارین در درمان بیماری‌های کبدی، هپاتیت و ناراحتی‌های قلب و عروق بسیار مؤثر می‌باشد. از آنجایی که پتانسیل و سرعت تولید این ترکیب دارویی در رویشگاه‌ها تحت شرایط طبیعی پایین است، استفاده از مهندسی ژنتیک و تولید گیاه تراریخت با تکنیک‌های مختلفی نظیر کشت بافت در این گیاه مورد توجه واقع شده است. اولین گام در این راه به‌دست آوردن دستورالعمل باززایی در شرایط درون‌شیشه‌ای است. در این تحقیق، ریزنمونه‌های برگ بدست آمده از رقم مجارستانی خارمریم برای باززایی مستقیم تحت تأثیر ترکیب‌های مختلفی از هورمون‌ها، ارزیابی شدند. شش هفته پس از کشت، در محیط ½ MS نیم ‌قدرت حاوی mg l-1 Zeatin 0.4، mg l-1 BAP 0.2، mg l-1 NAA 0.2 بیشترین شاخه‌زایی (57%) مشاهده شد. پس از آن شاخه‌ها به محیط کشت ریشه‌زایی با تیمارهای مختلف هورمونی منتقل شدند. نتایج نشان داد که بهترین تیمار برای به‌دست آوردن ریشه‌های طویل با تعداد زیاد، محیط کشت ½ MS حاوی mg l-1 NAA 0.25 و زغال فعال g l-1 2 است. گیاهچه‌های بدست آمده از باززایی مستقیم پس از انتقال به خاک رشد مناسبی داشتند.