ارزیابی وضعیت بهره‌برداری ماهی کلمه خزری، Rutilus caspicus (Yakovlev, 1870) در جنوب شرقی دریای خزر

Abstract

ماهی کلمه خزری <strong>(</strong><strong><em>Rutilus caspicus</em></strong><strong>, </strong>Yakovlev, 1870) یکی از با ارزش‌ترین گونه­های تجاری دریای خزر است که طی دهه­های گذشته، میزان صید آن به دلیل بهره­برداری بیش از حد، نوسانات زیادی داشته است. در این پژوهش، <strong>داده­های طولی حاصل از 246 نمونه صید شده از تورهای شرکت­های تعاونی پره مستقر در سواحل جنوب شرقی دریای خزر در فصل صید 94-1393 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد، ماهیان صید شده در </strong><strong>دامنه سنی 3 تا 10 سال، دامنه طول چنگالی 5/14 تا 1/32 سانتی­متر و دامنه وزنی 7/70 تا 437 گرم قرار داشتند</strong><strong>. پارامترهای رشد در معادله ون برتالانفی بصورت </strong><strong>]</strong><strong>(766/0+</strong><strong>t</strong><strong>)12/0-</strong><strong>e</strong><strong>-1</strong><strong>[</strong><strong> 8/41= </strong><strong>L</strong><strong>_t</strong><strong>بدست آمد. رابطه طول چنگالی- وزن بصورت ^9184/</strong><strong>²</strong><strong>FL</strong><strong>0208</strong><strong>/0=</strong><strong>WT</strong><strong> (901/0=</strong><strong>R</strong><strong>²</strong><strong>) برای ماده­ها و ^0244/</strong><strong>³</strong><strong>FL</strong><strong>0138</strong><strong>/0=</strong><strong>WT</strong><strong> (92/0=</strong><strong>R</strong><strong>²</strong><strong>) برای نرها محاسبه گردید. الگوی رابطه طول چنگالی و وزن کل در هر دو جنس ایزومتریک بود. ضرایب مرگ و میر کل (</strong><strong>Z</strong><strong>)، مرگ و میر طبیعی </strong><strong>(M)</strong><strong> و صیادی </strong><strong>(F)</strong><strong> به­ترتیب 239/1، 324/0 و 916/0 بر سال و نرخ بهره­برداری (</strong><strong>E</strong><strong>) 74/0 محاسبه شد. میزان زی‌توده ماهی کلمه 417 کیلوگرم و میزان </strong><strong>MSY</strong><strong> معادل 215 کیلوگرم محاسبه و برآورد گردید، درحالیکه کل میزان صید شرکت­های تعاونی پره­ معادل 28 کیلوگرم بود. بنابراین، ذخایر ماهی کلمه در بخش جنوب شرقی دریای خزر</strong><strong> به­شدت در صید بیش از حد بوده است و نیازمند ارائه راهکارهای مدیریتی کارا جهت حفظ ذخایر آن می­باشد.</strong>