ژئوشیمی و سن سنجی 14C نهشته‏‏‌های گوانوی غار کرفتو، دیواندره، استان کردستان

Abstract

غار کرفتو در 67 کیلومتری شمال باختر دیواندره، استان کردستان جای دارد. این غار دربردارنده‏‏ 4 طبقه است. در طبقه‏ی‏ دوم غار، در تالار خفاش‏ ها، نهشته ‏های ضخیمی از گوانو تشکیل شده ‏اند. در این مطالعه، توزیع عناصر جزیی و نادر خاکی همراه با سن سنجی به روش 14C نهشته ‏های گوانوی غار کرفتو بررسی شده است. تخریب نهشته ‏های گوانوی غار کرفتو ناشی از فعالیت باکتری‏ ها و قارچ ‏ها منجر به پدید آمدن اسیدهای معدنی و آلی، آبشویی و تغییر در توزیع و نسبت عناصر شده است. نرخ آبشویی نهشته‌های گوانو از تغییرات الگوی پراکندگی عناصر مختلف، نسبت عناصر Th/U و LREEs/HREEs و شرایط اکسیداسیون و احیای محیط از نسبت‏ های*Eu/Eu* ،Ce/Ce و Th/U تعیین شده ‏اند. بر پایه این بررسی ‏ها، محیط تشکیل گوانوها سه دوره آب و هوایی خشک‏سالی، ترسالی و خشک‏سالی، را تجربه کرده‌اند. همچنین داده ‏های ژئوشیمیایی گوانوها در نمودارهای Th-Sc-Zr/10 Zr/Sc-Th/Sc و Th-Sc به ترتیب موقعیت تکتونیکی جزایر قوسی قاره‏ای و سنگ منشأ حدواسط- بازیک را نشان می‏ دهند. بر پایه سن‌سنجی به روش 14C شروع نهشته شدن گوانوها در غار کرفتو 50±14260 BP، پس از آخرین دوره یخچالی بزرگ جهانی LGM ثبت شده در دریاچه زریوار و کوه ‏های زاگرس، با میانگین نرخ ته نشینی 7/3 میلی‏متر در سال بوده است.