تأثیر نانوذره اکسید روی بر برخی ویژگی‌های بیوشیمیایی و مورفولوژیکی گندم در شرایط خشکی

Abstract

چکیده اهداف: هدف از این پژوهش بررسی برخی ویژگی­های بیوشیمیایی و مورفولوژیکی و امکان تخفیف اثرات تنش خشکی توسط محلول­پاشی نانواکسید روی بر عملکرد گندم است.

مواد و روش­ها: آزمایشی در سال 97-1396 به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی انجام گرفت. فاکتور اول تنش خشکی در سه سطح (35 ، 60 و 85 درصد ظرفیت زراعی مزرعه)، فاکتور دوم ارقام گندم (میهن، حیدری، سای­سونز و گاسگوژن) و فاکتور سوم شامل محلول­پاشی با نانوذره اکسید روی با غلظت­های (صفر، 5/0 و یک گرم در لیتر) در نظر گرفته شد. محلول­پاشی در مرحله سه برگچه­ای صورت گرفت و سه روز پس از محلول­پاشی، تنش خشکی بر اساس ظرفیت زراعی مزرعه اعمال شد و ده روز بعد از تنش، نمونه­برداری انجام گرفت.

یافته­ها: تحت تیمار نانواکسید روی میزان پروتئین محلول، قند محلول، پرولین، ارتفاع بوته و وزن دانه افزایش یافت. با افزایش شدت تنش خشکی میزان پروتئین کاهش یافته اما میزان پرولین و قند محلول افزایش نشان داد. همچنین تنش موجب کاهش معنی­دار ارتفاع بوته، وزن خشک و تر ریشه و نیز عملکرد دانه شد. محلول­پاشی با نانواکسید روی در تعدیل و تخفیف اثرات تنش خشکی در ارقام میهن و حیدری معنی­داری بود و موجب افزایش سازوکارهای دفاعی گیاه در مقابله با تاثیرات مخرب تنش خشکی شد.

نتیجه­گیری: به­طور کلی تغذیه برگی نانواکسید روی در غلظت 5/0 گرم بر لیتر می­تواند منجر به ایجاد تحمل گیاه گندم، در برابر تنش خشکی شود.