تأثیر شخم حفاظتی و مدیریت تلفیقی علف‌های هرز بر عملکرد، مصرف انرژی و هزینه تولید گندم در خوزستان

Abstract

چکیده اهداف: این تحقیق با هدف بررسی اثرات شخم حفاظتی و مدیریت تلفیقی کنترل علف‌های هرز بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گندم و محاسبه میزان بهره‌وری از منابع و نهاده‌ها از قبیل انرژی و علفکش تحت تأثیر شخم حفاظتی و مدیریت تلفیقی کنترل علف‌های هرز، اجرا گردید.

مواد و روش‌ها: این پژوهش به صورت کرت‌های یکبار خردشده و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 98-1397 انجام شد. خاک‌ورزی در سه سطح شامل شخم رایج (گاوآهن برگردان + دیسک)، کم خاکورزی (دیسک + رتیواتور) و بی خاکورزی (کاشت مستقیم با خطی­کار)، به عنوان کرت اصلی و کنترل علف‌های هرز در شش سطح (بدون کنترل، وجین دستی در بازه زمانی 30 و 60 روز پس از کاشت، علفکش بروموکسینیل+ ام سی پی ای به میزان 5/1 لیتر در هکتار، بقایای گیاهی + آتلانتیس به میزان 5/1 لیتر در هکتار، آتلانتیس 5/1 لیتر و متریبیوزین 150 گرم در هکتار) به صورت پس رویشی در کرت‌های فرعی در نظر گرفته شد که بر روی گندم رقممهرگان (ویژهاقلیمگرمجنوب) اعمال شدند.

یافته‌ها: بین صفات مورد بررسی، عملکرد دانه تنها تحت تأثیر اثر اصلی کنترل علف‌های هرز قرار گرفت. کمترین عملکرد دانه تحت شرایط بدون کنترل با میانگین 93/1 تن در هکتار و بیشترین عملکرد دانه در شرایط کنترل با بروموکسینیل+ ام سی پی آ با میانگین 14/4 تن در هکتار مشاهده شد. بین روش‌های کنترل، اختلاف آماری معنی‌داری مشاهده نشد. از نظر انرژی و مزایای اقتصادی نیز کمترین میزان هزینه کل در سیستم­های خاکورزی رایج، حداقل و بدون شخم مربوط به تیمار عدم کنترل بود.

نتیجه‌گیری: به طور کلی در این پژوهش با توجه به نسبت بالاتر سود به هزینه حاصل از اجرای سیستم بی خاکورزی در قیاس با سیستم خاکورزی رایج، روش بی خاکورزی با توجه به مزایایی که به ویژه در استان خوزستان از نظر جلوگیری از هدررفت رطوبت و ممانعت از تخریب ساختمان خاک دارد، در صورت کنترل علف‌های هرز، سیستم خاکورزی مناسبی جهت زراعت گندم می‌باشد.